In het Hunebedcentrum is vanaf 27 juni een tijdelijke expositie te zien over de wonderlijke wereld van barnsteen. Velen kennen barnsteen, meestal vanwege de mooie sieraden die ervan worden gemaakt of vanwege de insecten die er in zijn opgesloten. Er is echter nog veel meer over te vertellen. Ontdek de bijzondere wereld die schuil gaat achter barnsteen. In het Hunebedcentrum ontdekt u het geheim…
Het verhaal….
Brennsten, Barnesten, Brandsteen, Börnsten, allemaal namen voor een stokoude harssoort die wij beter kennen als barnsteen. De namen wijzen op een bijzondere eigenschap. Barnsteen brandt met een heldere vlam. Kwelderbewoners van rond de jaartelling gebruikten aangespoeld barnsteen om hun huizen mee te verlichten.
Er zijn maar weinig mensen die niet weten wat barnsteen is, want barnsteen is hot. In winkels, op fairs, markten en op beurzen, overal worden sieraden van barnsteen aangeboden. Soms onwaarschijnlijk goedkoop, soms veel te duur. Daarnaast kiezen mensen er steeds meer voor om een ruw stuk barnsteen aan te schaffen, gewoon omdat het mooi is, puur natuur en… ongeveer 50 miljoen jaar oud. Ruwe stukken zijn prijzig, dat wel, maar grotere stukken barnsteen zijn nu eenmaal zeldzaam.
Eigenlijk is barnsteen tijdloos. Tal van oma’s hebben sieraden van barnsteen liggen, die moeder de vrouw vandaag-de-dag ook niet zouden misstaan. Het bijzonder fraaie, lichtend honinggele of roodbruine ‘organische mineraal’ is om die reden al sinds de vroegste tijden een gewild sieraad.
Al in de oude steentijd was barnsteen bekend. Of het toen ook al als sieraad werd gedragen of meer als amulet, is niet bekend, maar vondsten in grotten in Spanje (Altamira), Oostenrijk en Frankrijk maken duidelijk dat barnsteen toen al hogelijk werd gewaardeerd. Amuletten van barnsteen zijn al minstens 30.000 jaar oud. Talrijker zijn vondsten van bewerkt barnsteen uit de jongere steentijd (Neolithicum, 6000 – 3800 v.Chr.) die men in Denemarken, Zweden, Duitsland en Polen heeft gevonden. Ook in Nederland heeft men barnstenen sieraden en kralen uit die tijd in hunebedden en graven aangetroffen.
In Brons- en IJzertijd speelde barnsteen een nog belangrijker rol. Langs de kust vond men veel barnsteen, dat verhandeld werd. Ook importeerde men ruwe brokken barnsteen uit noordelijker gebieden. Deze ruilhandel in barnsteen bracht in onze streken rijkdom en welvaart. De vondsten van talrijke bronzen voorwerpen zou daar op kunnen wijzen.
In Drenthe zijn uit deze tijd fraaie vondsten bekend, zoals het kralensnoer uit een grafheuvel bij Exloo. Het snoer zat met beenderresten in een kleine pot. Bij Ingolstadt in Duitsland vond men een prachtig collier dat uit vele honderden barnstenen kralen bestond. Sieraden als deze waren ongetwijfeld voorbehouden aan een kleine elite die zich dit kostbare materiaal kon veroorloven. Ze gaven de draagster status.
En dan nog het verhaal van de insecten. Door de film Jurassic Parc weet bijna iedereen dat er insecten voorkomen in barnsteen. Getuigen van een leven van tientallen miljoenen jaren geleden gevangen in barnsteen. Je kijkt even terug in de tijd.
We nodigen u uit om vanaf 27 juni langs te komen om het geheim van barnsteen te ontdekken.
