De oudste bouwwerken van Nederland hebben flink te lijden onder toerisme, vandalisme en klimaatverandering. Afgelopen weekend was het wederom weer zo ver dat hunebed D45 bij Emmen te lijden had van vandalisme. Met het rotzooi maken op of rondom de hunebedden wordt geen eer gedaan aan onze voorouders die dit grafmonument bouwden voor hun doden. Het vandalistisch gedrag is een gebrek aan fatsoen, eerbied en respect. Al meerdere jaren wordt vanuit de Drentse politiek en vanuit archeologische verenigingen gepleit om voor de unieke grafmonumenten radicale beschermingsmaatregelen te nemen.
De grootste ramp voor het hunebed D45 bij Emmen voltrok zich in de zomer van 2011. Door een gestookt vuur in het hunebed brak de drie bij vier meter grote deksteen in twee stukken. De provincie heeft voor de restauratie 15.000 euro betaald. Staatsbosbeheer, verantwoordelijk voor een deel van de hunebedden, heeft in 2011 laten weten niets te willen veranderen in het beheer van dit of andere Drentse hunebedden.
Volgens mij is dat uiteindelijk een doodsvonnis voor de 5000 jaar oude bouwwerken. Vooral in de weekenden worden de hunebedden gebruikt als klauterplekken, als picknickplaats of als plek om je te bezatten. Ik geef zelf rondleidingen en vraag wel eens; ‘Gaat u op een kerkhof ook op de grafstenen zitten?’ Het gebrek aan respect is niet het enige probleem. Door de stroom bezoekers groeit er geen gras om de hunebedden en is de grond vatbaar voor erosie. Dit kan letterlijk de constructie van hunebedden ondermijnen.
Bescherming is om meerdere redenen nodig . Het lijkt mij zo gek niet om in ieder geval de belangrijkste hunebedden te beschermen tegen de onwenselijke invloeden. Het Engelse Stonehenge is afgesloten en ook de menhirs in het Bretonse Carnac zijn sinds een paar jaar niet meer rechtstreeks openbaar toegankelijk. De hunebedden zijn het begin van de Nederlandse geschiedenis. We moeten, maatregelen nemen om te garanderen dat we ook over vijftig of honderd jaar, deze nog ouder dan de Pyramides van Egypte, kunnen bewonderen en kunnen bestuderen. Ik snap best dat het niet mogelijk is om alle 52 hunebedden af te sluiten, maar misschien moeten we een aantal maar weer begraven. Dat waren ze tenslotte oorspronkelijk ook.
