Het eten van insecten of wel entomofagie is niet nieuw. Naast eten van insecten werden in de prehistorie ook slakken en larven van insecten gegeten. In de prehistorie zal de mens ook insecten hebben gezien als een bron van voedsel. Insecten zijn eiwitrijk, maar ook rijk aan ijzer en calcium. Vaak worden deze dan gekookt, gebakken of geroosterd genuttigd, maar veelal ook rauw of soms levend. De smaak is vaak nootachtig. Bewijs voor het eten van insecten is lastig archeologisch aan te tonen door de vergankelijkheid en geringe grootte. Door naar soortgelijke culturen te kijken kan een onderzoeker een beeld krijgen van het eten van insecten.
Het eten van insecten is nu in Nederland nog niet algemeen, maar in vele landen staan insecten wel op het menu. Meer dan 2 miljard mensen eten dagelijks insecten. Onbewust eten we zelf al ruim een halve kilo insecten per jaar, namelijk via graan, vruchten en noten. Voordelen voor het eten van insecten is minder overdracht van virussen, betere vleesconversie van voedsel in vlees, minder mest, minder CO2 en het is even voedzaam.
In de tropen worden insecten al op grote schaal gegeten, maar dan vooral als seizoensproduct. Denk aan rupsen, sprinkhanen, keverlarven (meelwormen), bijen, wespen, wantsen, termieten, mieren, cicaden en andere vliegjes.
Vandaag de dag in Europa
In Europa wordt het eten van insecten niet als gewoon ervaren. Inmiddels zijn insecten (en voedsel gemaakt van insecten) zelfs verkrijgbaar in supermarkten. Echter nog niet zo lang geleden werden insecten al verwerkt in eten en niet alleen in tijden van nood en schaarsten.
Zo’n zeventig jaar geleden werd meikeversoep gegeten in Duitsland en Frankrijk. De smaak van deze soep was te vergelijken met kreeftensoep. Zo kent men op Sardinië de zogeheten casu marzu oftewel madenkaas. Ondanks de kans op voedselvergiftiging wordt deze kaas nog steeds gemaakt en dus gegeten.
Insecten zijn een belangrijke voedselbron voor dieren. Veel planten zijn afhankelijk voor de bestuiving door insecten. Met dank aan insecten kent de mens honing, zijde en bijenwas. Ook helpen insecten door bestuiving bij de productie van voedsel en helpen bij de bestrijding van andere schadelijke insecten. Insectenlarven helpen mee bij het achterhalen van de sterfdatum van een slachtoffer in forensisch onderzoek, maar zij worden ook gebruikt in de medische wereld om dood en geïnfecteerd vlees te verwijderen uit een wond.
Hoewel bewijs in de archeologische vondsten voor het eten van insecten waarschijnlijk niet te vinden is, lijkt het voor de hand te liggen dat de prehistorische mens insecten heeft verzameld. De hoge voedingswaarde zullen zeker in tijden van schaarste een welkome toevoeging zijn. Nu nog is de consumptie van insecten nog steeds gaande en in de komende jaren zal de Nederlandse bevolking steeds meer insecten consumeren om verschillende redenen.
Door Nadine Lemmers & Eric Duiverman
