De hunebedden van Havelte zijn bijzonder om meerdere redenen. De hunebedden hebben een aparte rol gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog. In WOII veranderde het gebied, het dorp verhuisde om plaats te maken voor een groot vliegveld van de Duitse bezetter: hangars, vliegstrips en rolbanen kwamen er. En dan is er nog het volksverhaal over gouden spinnenwielen en spinwijfjes… Nu trekt het prachtige gebied Holtingerveld duizenden bezoekers! Meer weten: http://www.holtingerveld.nl/.
D53, het een na grootste hunebed van Nederland.
Het een na grootste hunebed van Nederland D53 is uit elkaar gehaald in 1945. De stenen zijn toen in een diepe kuil begraven (zes meter diep) vlakbij de plek waar het hunebed stond. De reden hiervoor was dat de Duitsers hier een vliegveld hebben aangelegd. Het vliegveld is later kapot gebombardeerd. De restanten zijn nog steeds waarneembaar. in het gebied. Na WOII, in 1947, werden de stenen opgegraven waarna het hunebed weer in elkaar is gezet (in 1949). In 1991 vond nogmaals een restauratie plaats.
Het hunebed bestaat uit 21 zijstenen en 9 dekstenen met een ingangspartij met een paar poortzijstenen en een steenkrans (slechts minder dan de helft van de steenkrans is aanwezig). De lengte van het hunebed is 18,9 meter en de breedte 4,4 meter.
Het hunebed wordt al in 1732 genoemd in de reisverslagen van Andries Schoenmaker. Van Giffen onderzocht de grafkelder in 1918 en voerde tevens restauraties uit. De vondsten zouden bestaan uit honderden potten van het type trechterbekeraardewerk. Opmerkelijk is dat aan de westzijde van het hunebed in plaats van één sluitsteen drie sluitstenen zijn gebruikt in de constructie.
D54, het andere hunebed van het paar D53/D54.
D54 oftewel hunebed Havelte-Oost werd overdekt met zand tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wetenschappelijk onderzoek heeft bij dit hunebed nooit plaats gevonden. Wel zijn er restauraties geweest, in 1955, 1966 en 1995. Het hunebed bestaat uit 14 zijstenen en 7 dekstenen en heeft oorspronkelijk waarschijnlijk twee paar poortzijstenen behad. De lengte van het hunebed is 12,7 meter en de breedte 3,3 meter.
Leuke informatieve film over het paar D53 en D54: https://www.youtube.com/watch?v=pCeGt4t0qGw&feature=youtu.be
Een volksverhaal
Sommige hunebedden zijn plekken met prachtige volksverhalen. Zo ook de hunebedden van Havelte, die vroeger ook wel de hunebedden van Wapserveen werden genoemd.
De spinwijfjes van Wapserveen. Het verhaal gaat als volgt:
“Oude vrouwtjes zitten in de buurt van de hunebedden van Wapserveen te spinnen met gouden spinnewielen. Iedereen weet dat het gevaarlijk is om ze te beledigen. Een boerenknecht doet het toch. Hij denkt als ik ze plaag dan moet ik snel kunnen vluchten. Hij besluit te paard naar de vrouwtjes te gaan en op de plaats zegt hij: “Oud wijfje platvoet. Kom maar naar buiten. Als het plagen kwaad doet”.
De vrouwtjes worden woedend. De boerenknecht rijdt snel weg. De vrouwtjes zitten hem achterna en werpen groene botten naar hem. Gelukkig is boerenknecht op tijd terug bij de stal, maar een groen bot raakt zijn paard en hierdoor is deze verlamd. De boerenknecht was niet geraakt en aan de dood ontsnapt” (losjes gebaseerd op DE BLECOURT 2010, pp. 145-146, WOLF 1845, pp. 581-582).
Net als veel andere volksverhalen lijkt het hier ook te gaan om de bekende witte wijven of witte wieven.
Literatuur
DE BLECOURT, W., ET.AL., 2010. Verhalen van stad en streek. Uitgeverij Bert Bakker.
SINNINGHE, J.R.W., 1944. Drentsch Sagenboek. Iwema.
SINNINGHE, J.R.W., 1949. Oude volksvertellingen.
WOLF, J.W., 1845. Deutsche Märchen und Sagen. F.A. Brockhaus, Leipzig.
www.hunebeddeninfo.nu
Door Stieneke Lankhorst & Nadine Lemmers
