Menigeen heeft zich dit wel eens afgevraagd. Je raapt een steen op omdat de kleur of vorm aantrekkelijk is of er glinstert iets dat de aandacht trekt. De vraag is dan, wat voor steen heb ik? Kinderen rapen sowieso vaak stenen op. Zij merken door hun aangeboren nieuwsgierigheid sneller dingen op. Als het om vuurstenen gaat, is de vraag snel beantwoord. Vuursteen kent iedereen. Maar hoe al die andere stenen heten en wat het is? Dat is andere koek.
Je hoort wel eens zeggen dat Nederland het geologisch afvalputje is van Europa. Daar is veel voor te zeggen. In de ijstijdperiode zijn niet alleen door gletsjerijs ontzettend veel stenen uit Scandinavië naar ons land getransporteerd, rivieren als Maas, Rijn, Elbe en Wezer hebben in ons land ook veel zand, grind en stenen achtergelaten. Omdat deze stenen meestal van ver komen, noemen we deze zwerfstenen.
In Nederland zijn jammer genoeg geen geschikte zoekkaarten beschikbaar. Je herkent er nauwelijks een steen mee. De afbeeldingen zijn niet alleen te klein, ook als het om uiterlijk en structuur gaat lukt het vrijwel nooit om een steen met behulp van een zoekkaart te determineren. Jammer, want met planten, vogels, e.d. gaat dit vaak uitstekend. In de boekhandel zijn weliswaar natuurgidsen beschikbaar die over stenen gaan, maar hierin worden mineralen, kristallen en steensoorten behandeld uit landen om ons heen.
Omdat er in Nederland op zwerfsteengebied bitter weinig te koop is, bestaande boeken over zwerfstenen al jaren uitverkocht zijn en eigenlijk niet geschikt voor beginnende stenenzoekers, zijn de auteurs begonnen met het samenstellen van handzame determinatiegidsjes, waarin niet zozeer de tekst als wel fotoafbeeldingen centraal staan. De foto’s zijn daarom duidelijk en scherp waardoor vergelijken eenvoudig wordt.
De bedoeling is dat alle zwerfsteengroepen in Nederland aan bod komen, naderhand aangevuld met Nederlandse zwerfsteenfossielen. Deze determinatiegidsjes zullen een unieke reeks vormen waarin de meest voorkomende zwerfsteensoorten zijn afgebeeld. De stenen die afgebeeld zijn, zijn gefotografeerd zoals ze gevonden worden. Dit lukt niet in alle gevallen, maar gezaagde en gepolijste zwerfstenen, hoe mooi ook, zult u in deze boekjes alleen aantreffen om te laten zien hoe mooi ze vanbinnen zijn. Want zo vind je zwerfstenen niet.
De samenstellers zijn begonnen met zwerfstenen van Rijn en Maas. Deze vind je vooral op de Veluwe, in Overijssel, de Achterhoek, de Utrechtse heuvelrug en verder vooral in Brabant en Limburg. Voor Noord-Nederland lijkt dit minder interessant. Niets is minder waar. Zandsteen, kwartsiet, vuursteen, kwarts en hun variëteiten komen overal voor. Zwerfstenen van Rijn en Maas zijn goed herkenbaar, vooral ook omdat het sortiment minder groot is. De kans om in het stenenbos te verdwalen is minder groot. Grindstenen van Maas en Rijn vormen dus een goede basis om meer met zwerfstenen en steensoorten vertrouwd te raken. Hier komt nog bij dat ook in Noord-Nederland op alle mogelijke plaatsen Rijn- en Maasgrind te vinden is. Weliswaar zijn deze aangevoerd, maar langs oude spoorlijnen, in tuincentra, op grindpaden en zelfs op daken zijn vaak bijzondere en interessante stenen te vinden.
Het eerste deeltje ‘Stenen zoeken op en rondom de Veluwe’ is inmiddels verschenen. Deel twee over Rijn- en Maasgesteenten staat in de startblokken. Daarna volgen een aantal deeltjes over noordelijke en oostelijke zwerfstenen. Als deze serie verschenen is, zullen achtereenvolgens een aantal deeltjes verschijnen over zwerfsteenfossielen. De boekjes verschijnen in een handzaam liggend A5 formaat.
De prijs van het determinatiegidsje is bewust laag gehouden. De gidsen zijn en worden zonder winstoogmerk samengesteld.
Deze unieke serie determinatiegidsjes wordt beperkt verspreid. Het eerste deel is op dit moment verkrijgbaar in het Hunebedcentrum in Borger, het Gelders Geologisch Museum in Velp, Museum Schokland en in Hortus Haren te Haren.
U kunt het gidsje ook bestellen bij h.huisman3@hetnet.nl of bij m.braaksma07@gmail.com.
Het determinatiegidsje ‘Stenen zoeken op en rondom de Veluwe’ kost 10 euro, exclusief verzendkosten.
