Verven met meekrap

Op zaterdag 25 maart hebben de vrijwilligers van het Hunebedcentrum een inspiratiedag met meerdere workshops gevolgd. Een van de workshops had als thema wol verven. De workshop werd gegeven door Nadine Lemmers, de archeoloog van het Hunebedcentrum. Eerst kregen we een powerpoint met allerlei informatie over wol verven en welke planten we hiervoor kunnen gebruiken. Ook werd verteld welke planten hiervoor gebruikt werden in de prehistorie. Daarna mochten we zelf aan de slag met het verven van wol met meekrap. De tijd was te kort om tot een resultaat te komen en daarom mochten we materiaal meenemen naar huis om het zelf te gaan uitproberen.

Meekrap (Rubia tinctorum)

De meekrap behoort tot de sterbladigenfamilie en werd in het verleden gebruikt als grondstof voor alizarine (kleurstof). Daarnaast werd er ook een medicinale werking aan de plant toegewezen. Inmiddels is het verboden om de meekrap te gebruiken als medicijn in Nederland en andere Europese landen (het is kankerverwekkend en de stof is genotoxisch).

De meekrap heeft kleine gele bloemen en wordt tussen de 60 en 90 cm hoog. De wortelstokken zijn 50-100 cm lang. De meekrap is niet inheems en komt oorspronkelijk voor in het oosten van het Mediterrane gebied en in Klein-Azië. In de prehistorie werd deze plant al verbouwd als bron voor verfstof. Vondsten van meekrap zijn bekend in het graf van Toetanchamon (Egypte), in Pompeï (Italie) en in Corinthië (Griekenland). Zowel de Grieken als Romeinen waren met de verfstof bekend. Karel de Grote stimuleerde de kweek van meekrap en vanaf de 14e eeuw komt de meekrap in Nederland voor (zandgronden Zeeland en Zuid-Holland). In andere delen mislukte de verbouw van het gewas. Omstreeks 1870 stopt het gebruik. Meekrap wordt gebruikt voor het kleuren van leer en textiel, maar ook als pigment voor olieverf en lijmverf.

Het experiment “Wol verven met meekrap”

Hier mijn resultaat:
Eerst heb ik 1 uur lang 2 strengen wol in aluin voorbereid voor het daadwerkelijke verven. (foto 1) Door aluin te gebruiken, neemt de wol het verf beter op. Je moet de temperatuur niet hoger dan 40 graden laten komen. Dus zo nu en dan even meten met de thermometer. Na een uur ben je klaar en kan de meekrap erbij. Dan moet de temperatuur van het water opgewarmd worden naar 90 graden (net onder het kookpunt). (foto 2)

Nu is het wachten, maar uit nieuwsgierigheid ga ik toch regelmatig even kijken of de wol al kleur pakt. (foto 3, 4, 5)

Na 1 uur (foto 6) haal ik 1 streng wol uit het water. Deze hang ik buiten op de stoel te drogen (foto 7).

De andere streng laat ik nog 1 uur langer doorpruttelen. Ik ben benieuwd wat het verschil in kleur zal zijn als deze langer in het hete water met de meekrap blijft.
Na nog een uur haal ik de tweede streng wol eruit. Je ziet al duidelijk kleurverschil, maar omdat de tweede streng wol nog nat is, wacht ik tot deze ook volledig gedroogd is, om zo beter de kleuren te kunnen vergelijken. (foto 8)

Nu zie je dat er duidelijk verschil is tussen de twee strengen wol. (foto 9 en 10) Twee prachtige kleuren oranje. Het is bijna magisch. Je doet wat ingrediënten in de pot en dan komt er zo iets moois te voorschijn.

Stieneke Lankhorst & Nadine Lemmers