De guldenroede behoort net als het Jacobskruid tot de composietenfamilie en op eerste blik lijken zij ook wel wat op elkaar. Van het geslacht guldenroede zijn ruim 100 soorten bekend, maar alleen de echte guldenroede is inheems. De botanische naam van de echte guldenroede is Solidago virgaurea. Solidago komt van het Latijnse woord ´solidare´ wat ´helen´ betekent. Virgarea is een samenstelling van ´virga´ wat ´roede´ betekent en ´aurea´ wat staat voor ´gouden´. Letterlijk betekent de Latijnse naam genezende gouden roede.
Het gebruik van de echte guldenroede, van prehistorie tot nu
De guldenroede is te oogsten vanaf het moment dat de jonge scheuten boven de grond komen. Van de bloemdragende stengels van de plant kan thee worden gezet, maar ook kunnen de bladeren worden gegeten in de salade. De bladeren zijn pittig, maar de bladeren kunnen ook in soep worden gebruikt. De bloemen leveren een goudgele verfstof op voor katoen en wol, maar bij nabeitsen kan ook een groene kleur ontstaan. Vroeger gebruikte men de gele kleur dan ook volop om bijvoorbeeld kleding te verven. De plant is gecultiveerd in de Arabische wereld, die deze plant gebruikte in hun medische systeem. In de vijftiende en zestiende eeuw werd de plant in Europa gebruikt voor het genezen van wonden.
Ook kan de guldenroede als decoratie worden gebruikt en verder kunnen de bloemen worden gedroogd en verwerkt in bloemstukken.
Exoten
Inmiddels zijn ook enkele exoten van de familie in Nederland te vinden: de late guldenroede (Solidago gigantea), de Canadese guldenroede (Solidago canadensis) en Solidago gramininifolia. De Canadese guldenroede komt tegenwoordig in menig siertuin voor. Het is een middelgrote, bossige plant, 30-100 cm hoog. De bloemhoofdjes zijn geel met 6-12 stervormig uitstaande straalbloemen en weinig buisbloempjes. Ze vormen samen een dicht vertakte tros. De bladeren zijn lancetvormig. De bloeitijd is van juli tot september. De guldenroede groeit bij voorkeur op schrale weiden, heidevelden, bij struikgewas en in bosranden.
Interessant is dat Thomas Edison heeft geprobeerd om rubber te produceren uit deze plant. Helaas is het in de testfase gebleven, maar de experimenten toonden aan dat de planten 12 procent rubber opleverde.
.jpg)
Guldenroede als medicijn?
Er zijn ongeveer 100 verschillende soorten bekend en vele zouden geneeskrachtige werking hebben. Indianen in Noord-Amerika kauwden op Solidago canadensis tegen keelpijn, en gebruikten andere soorten om het lichaam te laten versterken en om beter te transpireren (S. odorata) of tegen bijensteken en slangenbeten (S. rigida). In Europa werd guldenroede vooral gebruikt voor de uitwendige behandeling van wonden, maar ook als kruidengeneesmiddel bij nierklachten. Vroeger zat guldenroede in bijna alle wondkruidmengsels. Het zou een samentrekkende werking hebben en daarom gebruikt kunnen worden bij tandvleesproblemen, keelpijn en wonden, maar het zou ook vochtuitdrijvend werken en daardoor zelfs het uitplassen van nierstenen kunnen bevorderen. Andere indicaties, die genoemd worden zijn: voorkomen van bedplassen (maar hoe valt dit te rijmen met een andere indicatie die juist vochtuitdrijvende werking claimt?), reumatische klachten en jicht (aangenomen dat urinezuurkristallen worden uitgeplast?). Andere toepassingen zijn bij bepaalde huidaandoeningen (welke is onduidelijk), verkoudheid, neusbijholteontsteking en kinkhoest (er zijn heel veel kruidenmengsels die effecten bij luchtwegklachten claimen), behandeling van etterende wonden, en het zou een “zuiverende werking op de lever” hebben. Bewijzen voor al deze toepassingen worden niet ondersteund door wetenschappelijk onderzoek.
Guldenroede bevat o.a. saponine, looizuur en etherische oliën. Saponinen zouden ervoor zorgen dat “slijm van de luchtwegen loskomt”. Looistoffen zorgen voor bloedstelping en genezing van wonden. Het kan niet alleen bij wonden, maar ook bij keelklachten, amandelontsteking, heesheid of mondslijmvliesontsteking worden gebruikt. Daartoe moet met een aftreksel worden gegorgeld. Guldenroede heeft ook een helende werking voor wonden. Hiervoor moet een kompres met guldenroede worden gemaakt en dit moet dan op de wond gelegd worden. De doeken moeten dan gedrenkt worden in guldenroedethee.
Bronnen
mens-en-gezondheid.infonu.nl/…/112856-de-geneeskracht-van-echte-guldenroede.html
http://www.eetbaretuin.info/kruiden/kruiden_per_soort/files/Guldenroede.html
Kremer B.P.; Weidebloemen. Thieme, Baarn; 139
Door Eric Duiverman, Greetje Bijloo en Nadine Lemmers
