Het steentijdhuis en de boerderijen in het Oertijdpark hebben geen of weinig ramen waardoor er licht binnen kan komen. Als je voor het eerst in het huis komt, valt dit meteen op. Maar na een tijdje wennen je ogen aan de duisternis en zie je veel meer.
Ramen in de prehistorie?
In de huizen komt er licht binnen via de openingen: de deuren, de rookluiken of rookgaten en andere openingen. Ook het vuur van de haardplaats levert naast warmte ook licht.
Uit de prehistorie vinden we grondsporen (verkleuringen in de grond) van de huizen, namelijk de gaten van palen, muren en vlechtwerk. Door naar paalgaten te kijken kunnen de stal, woongedeelte en de deuren worden herkend. Op basis van grondmonsters zijn de ingangen en vuurplaatsen te herkennen. Bewijs voor ramen is in de archeologie niet te vinden. Grote openingen in de muren zouden voor veel warmteverlies zorgen, maar ook regen zou binnen komen. Ramen zijn dus geen logische keuze. Kleine openingen eventueel af te sluiten met wollen deken, leer of huiden behoord tot de mogelijkheden. In archeologische musea zijn al deze voorbeelden te vinden.
De oudste bronnen van licht
De oudste bronnen van licht zijn naast het vuur: lampen met olie, was of vet, kaarsen en toortsen/fakkels. Van de toortsen en fakkels is niks overgebleven, maar van de lampen en kaarsen zijn wel vondsten bekend uit de prehistorie. De grottekeningen uit de oude steentijd zijn een duidelijke aanwijziging voor licht wat je mee kunt nemen (lamp, fakkel of kaars).
Lampen in de prehistorie
Vanaf de oude steentijd zijn er al aanwijzingen voor lampjes. Elektriciteit was er niet, maar ze maakten lampjes die branden op was, vet, olie of een combinatie. De oudste lampen zijn waarschijnlijk gemaakt van natuurlijke materialen en steen. Bij natuurlijke materialen moet je denken aan eierschalen, kokosnoten en schelpen. Bij de oudste lampen van stenen wisselen archeologen van mening. Sommige archeologen zien de oudste lampen van steen als stenen met een natuurlijke holte. Andere archeologen zien de oudste lampen als stenen met door mensen gemaakte holte. De oudste lamp van steen zou zijn gevonden in de grotten van Lascaux, en is zo’n 10.000 – 15.000 jaar gemaakt. De handgemaakte lampen lijken van schaalvormig naar schotelvormig ontwikkeld. Dan van de schotel met mondstuk naar een gesloten kom met een tuit.
Kaarsen in de prehistorie
Als we kijken naar Europa zijn de oudste kaarsen bekend uit Italië. De Etrusken maakten kaarsen van pek, olie of vet (ongeveer 2.800 – 2.300 jaar geleden). In het graf van Toetanchamon, Egypte, zijn al kandelaren gevonden (ongeveer 3.400 jaar geleden. De oudste kaarsen van bijenwas zijn bekend uit Duitsland en zijn zo’n 1300-1400 jaar oud.
Conclusie
De huizen en boerderijen waren donkerder dan onze huizen doordat zij geen electriciteit en ramen van glas kenden, maar dat wil niet zeggen dat zij hun huis niet verlichtte met mooie lampen, fakkels of kaarsen.
