Waor geleufden de hunebedbouwers in?

Wij weet niet wat de hunebedbouwers geleufden, mar we hebt wal sporen dát ze wat geleufden: het offern, het begraven van de dooien en een bezundere heilige stee. Ik zal ze ien veur ien even kört bespreken.

Offers

Wij vindt offers in het veen (natte gebieden). Mar het vinden van offers, miesttied aan de raand van waterrieke plekken, wiest op een geleuf in hogere machten. De gedachten van de hunebedbouwers zint vanzölf niet te achterhalen. In de prehistorie kunt offers bracht weden um de hogere machten te bedanken, maar ok um vergeving, gezondheid, een goeie oogst, vruchtbaarheid, reiniging of hulp te vraogen. De grote hoeveulheid offers wiest derop dat het geen ongelukken of toevalstreffers zint. Het offern speulde dus een belangrieke rol in het leven van de hunebedbouwers. Daorom kan zegd worden dat naost de hunebedden ok de waterrieke plekken een rol speuld hebt in het geleuf van de hunebedbouwers.
De hunebedbouwers offerden net als de mèensen voor en nao heur. Bij de hunebedbouwers zint offers vunden van potten met eten of drinken, stukken vuurstien, vuurstienen bielen, dieren en zölfs mèensen. Oet Zweden ken wij het Frambozenwichie dat offerd is deur de Zweedse hunebedbouwers. Tot vandaag an toe hew gien veenliek oet Drenthe ontdekt.

Begraven van de dooien

De hunebedbouwers bouwden prachtige graven veur heur dooien: de hunebedden. De hunebedden zint grafkamers van stienen waor meerdere mèensen in begraven wuurden. Die oet de tied kommen waren kregen eten en drinken met in potten, mar ok gerak, sieraoden en wapens. Dizze grafgiften bewiist dat de hunebedbouwers geleufden in een twiede leven of leven nao de dood. De natuurstienen biel is metgaon as grafgift, maar het betreft een biel zunder gat. Interessant um te beseffen is dat de familie van de overledene waorschienlijk dacht: “Dizze biel maakt e zölf wal of in een twiede leven”.
Naost hunebedden kenden de hunebedbouwers ok kleinere graven (vlakgraven en stienkisten) waor miesttied ién dooie in begraven wuur met dezölfde spullen.
Elk hunebed is tot stand kommen deur veul wark van veul mèensen. Waorum wuur der non einlijk zoveul muite veur daon? Een hunebed kan hölpen hebben um dudelijk te maken welk gebied van een familie hunebedbouwers was. De hunebedden waren niet van ver te zien. Allien de groep zölf zag dus het hunebed als tieken van heur woongebied.
Daornaost mös de hunebedbouwer een menier vinden um met de dood um te gaon. Een graf der veur maken, leg veur de haand. Net zoas non bleven de hunebedbouwers de graven bezuken. De hunebedden waren ook een stee waor het volk bij mekaor kwamen, um nao te denken, vraogen te stellen en um belangrieke gebeurtenissen bij te wonen. Een hunebed was dus net zo goed een graf als een stee met een belangrieke betiekenis. Um de hunebedden hen wordt offerkoelen vunden.

“Heilige plaotsen”

Van de trechterbekerboeren vind wij naost de offers en de graven ok nog zogenaamde ‘causewayed enclosures’. Dizze plekken wordt zien als heilige plekken. In Drenthe is zo’n kleine plaots bekend van onderzuuk in Anloo. undertussen levert het onderzuuk ok een soort structuur an met paolen. Meugelijk hew hier te maken met twie van die ‘enclosures’. De boetenlandse ‘enclosures’ zint veul groter.

Conclusie

Dudelijk is dat de hunebedbouwers worens in geleufden. Zie brachten niet allien offers, maar begruven heur dooien en bouwden heilige plaotsen. Ze geleufden in een volgend leven, maar hoe en wat precies, daor moew naor raoden. Mar dat maakt het underzuuk naor dit volk dan ook slim de muite weerd…

Deur Nadine Lemmers & Marlous Coers

Vertaling in het Drents Willy Weerman