Drunken de hunebedbouwers bier?

Het is al hiel lang een grote vraog waorum der vrij plotseling landbouw ontstun in de stientied. Het was ja veul simpeler um jager-verzamelaar te weden. In het maondblad National Geographic,  februari 2017, stun een artikel met ‘n interessante theorie, namelijk dat het niet um stoet of pap, maar um bier gung.

De reden dat deze theorie hen veuren komp is dat der in Zuudoost-Turkije bij Gobekli Tepe, een bezundere opgraving gaonde is.

Bij Gobekli Tepe is een stuk of wat tientallen jaoren leden een bezunder complex vunden, het is zo’n 11.600 jaar aold. Dat is een tied dat er nog gien landbouw was. Het möt dus maakt weden deur jager-verzamelaars. In dizze (tempel)complexen wordt veul T-vormige pilaren vunden met een beheurlijk gewicht. Die kunt allien  maakt weden met een koppel volk tegeliek. Waorschienlijk was der al sprake van een religie. Het was een stee waor veul lu ien of verscheiden maol in ‘t jaor bij mekaar kwamen en daor rituelen oetvoerden ter ere van heur veuraolden. Met dizze vundst is de gedachte dat religie pas ontstaon is in de tied van de landbouwculturen van de baan. Er möt aans dacht worden.

In het complex wordt op verschillende plekken een soort van kupen vunden, waorvan de grootste tot 150 liter inhold har. Archeologen dèenkt dat der een primitieve vörm van bier brouwd wuur op basis van wilde gressen (eenkoorn) die in de umgeving veurkomt. In de directe umgeving van Gobekli Tepe wordt een hiele koppel botten van dieren vunden. Waorschienlijk wuurden hier grote feesten vierd met veul vleis en bier. De alcohol had hier waorschienlijk ok de functie van een spirituele ervaring zoas dat op aander plekken op de wereld (zoas bij de Zuud-Amerikaanse sjamanen) altijd nog gebroekt wordt. De jager- verzamelaars drunken misschien eerst wal een hoeveulheid alcohol veurdat ze de grote T-vörmige pilaren op heur plekken zetten gungen. Het heurde bij het ritueel um de veuraolden te vereren..

Op veul plekken in de wereld wordt der nog op primitieve menier bier maakt, zoas hier in Afrika.

Kan het weden dat niet de stoet mar het bier de reden west is dat jager-verzamelaars over stapt zint op het verbouwen van graan?  Pas later, toen de bevolking begunde te gruien, is het graan ok gebroekt veur stoet en pap.

Archeologen zint undertussen op zuuk naor aander plekken in de wereld waor vergeliekbare bewiezen te vinden zint. In China is non ‘n stee vunden (bij Jiahu) dat der op lek, het is een stuk jonger as Gobekli Tepe , mar de bewiezen stapelt zu’k op dat ok daor bier brouwd wuur. Ok dat is een stee waor de landbouw begunde.

De overstap van jager-verzamelaars naor landbouw kan dus mar zo ies te maken hebben met het brouwen van bier en vanzölf wuur het, toen de bevolking begunde te gruien, tegeliek gebroekt um der stoet of pap van te maken.

Kan het weden dat de hunebedbouwers ok zo non en dan een biertie drunken?  Hoe zul dat bier smaken? Een interessante gedachte…

Der zint nog een koppel vraogen over maar het is een interessante gedachte.

Meer informatie: zie National Geographic, februari 2017

Harrie Wolters

Vertaling: Willy Weerman