Als er in Nederland een bijl uit de hunebedbouwerstijd wordt gevonden dan krijgt die een mooi plekje in een museum of in het depot. Wij zijn daar zuinig op. In Scania, in Zuidwest Zweden is dat een heel ander verhaal. Ze hebben er zoveel dat ze bijna niet meer weten waar ze ze moeten laten. Dat is wel te merken als je in het historisch/archeologisch museum van de universiteit van Lund wandelt en ineens een kunstwerk aan de wand ziet hangen. In dit kunstwerk zijn meer dan 1000 bijlen verwerkt. Ze zijn gevonden in de omgeving van Scania in Zuidwest Zweden en komen uit het neolithicum (nieuwe steentijd) en zijn tussen 3500 en 3000 v.Chr. gemaakt. Ze zijn gemaakt door hunebedbouwers, oftewel de Trechterbekercultuur. Het museum van Lund heeft zoveel van dit soort bijlen dat het mogelijk is om wel 50 van dit soort werken te maken.
Verschillende kleuren
Zoals in het kunstwerk is te zien hebben de bijlen verschillende kleuren maar oorspronkelijk waren ze allemaal grijs-zwart. De kleur komt door de bodem waar deze bijlen al die tijd in hebben gelegen. De rood-oranje en oker gekleurde bijlen hebben in een bodem gelegen dat rijk was aan ijzer en klei in een droge context. De zwarte, bruine en blauw-zwarte zijn gevonden in gebieden die bedekt waren door veen en gyttja (dat is een Zweedse term voor modder, rijk aan organisch materiaal) en niet in contact kwamen met zuurstof. De grijze en witte waren bedekt met een dikke laag kalk.
Bijlen in het moeras
Een deel van de bijlen zijn ooit in een moerasachtige omgeving geplaatst als offer. Op een later moment zijn de moerassen opgedroogd waarna er zuurstof bij kon komen. Doordat de bijlen al die tijd in een waterrijke omgeving lagen zijn ze iets zachter geworden waardoor ze rondere vormen hebben gekregen (in tegenstelling tot de bijlen die scherpere randen hebben).
Functie van de bijlen
De bijlen hebben diverse functies gehad, van werktuig tot statussymbool tot offerbijl. We zien bij sommige bijlen dat ze nog scherpe randen hebben wat betekent dat ze nooit zijn gebruikt. Bij anderen zien we juist dat de randen niet meer scherp zijn en dat ze zijn gebruikt om hout mee te kappen of te bewerken.
Wat een rijkdom
We zijn wel een beetje jaloers. We zijn in Nederland erg blij als we er weer eens eentje vinden. In Scania, in Zweden, beginnen ze te gapen bij een volgende vondst. In het museum van Lund werd ons verteld dat bijna iedere boer in Scania een eigen minimuseum thuis heeft met allerlei artefacten uit de prehistorie. Wat een rijkdom!
Locatie
Historisch universiteitsmuseum van Lund
Adres: Krafts torg 1, Lund.
https://www.historiskamuseet.lu.se/
