Speelden kinderen in de prehistorie? Hoe leerden ze? Wat is het oudste bordspel?

Net als nu zullen de kinderen in de prehistorie hebben gespeeld. Maar tegelijkertijd moesten kinderen al op jonge leeftijd helpen met klusjes. Denk aan het hoeden en het verzorgen van het vee, meehelpen met koken, oppassen op kleine kindjes, eten en grondstoffen verzamelen uit de natuur, het maken van vezels en draden door twijnen of spinnen, en ga zo maar door. Kinderen werden al vroeg volwassen en waren al eerder aan het werk dan nu.

Spelen?

Leren deden de kinderen door klusjes te doen, maar ook door te kijken naar hoe andere kinderen of pappa, mamma, tante, oom, opa of oma het deden en dit na te doen. Nu nog doen kinderen dingen na om zo iets te leren: denk aan het verzorgen van een pop, het maken van ijs of een taartje van zand of het spelen van kok, etc. Mensen leren spelenderwijs.

Speelgoed in de prehistorie

In de prehistorie werd er zeker gespeeld wat helaas wel jammer is is dat er maar weinig gevonden is. In de prehistorie zullen prachtige verhalen zijn verteld bij het kampvuur uit het hoofd (er waren geen boeken). Kinderen leerden dus verhalen te vertellen door te luisteren en dit ook weer door te vertellen. Spelletjes als rennen, tikkertje en verstoppertje zijn natuurlijk gespeeld, maar zijn niet archeologisch te vinden. Veel speelgoed zal zijn gemaakt van materiaal wat gemakkelijk vergaat: denk aan stokken, poppen, etc. Speelgoed als stenen kunnen niet als speelgoed zijn herkend. Miniaturen van figuren (mensen of dieren) en boten, rammelaars, kleine potjes en andere speelgoed zijn gemaakt en gevonden, maar het kan ook zijn dat deze voorwerpen gebruikt werden bij rituelen.

Wat is het oudste spel?

Van veel spellen blijft niks bewaard, maar er zijn wel bewijzen van bordspellen en dobbelspellen. Een van de oudste bordspellen is het Egyptische Senet, de oudste vondst is zo’n 5.100 jaar oud. Ook uit Egypte kennen we het spel Mehen. zo’n 5.000 jaar oud.

Uit China is het bordspel Go bekend. Er zijn aanwijzingen dat het spel een ouderdom heeft van zo’n 5.000 tot 4.000 jaar oud. Tot vandaag de dag wordt dit spel gespeeld!

Bijzonder is ook het spel backgammon waarvan een bord met 60 speelstukken is opgegraven, het heeft een ouderdom van 5.000 jaar. De vondst is gedaan in de Iraanse stad De verbranden stad of Shahr-e Sukhteh. Uit Iraakse plaats Ur kennen we een bordspel met een ouderdom van tenminste 2.600 v.Chr.: het Royal Game of Ur.

Het Romeinse molenspel

Als we kijken naar Europa zijn de eerste spellen bekend vanaf de Romeinse tijd. Het molenspel is al bekend vanuit de bronstijd in Ierland en in Egypte kende men het spel al 1.400 v.Chr. In het oude Troje kende men het spel ook al en het lijkt erop dat de Grieken of Feniciers het spel naar het noorden van Europa hebben gebracht en de Romeinen waarschijnlijk naar Nederland. Ook de Vikingen waren al bekend met dit spel. Al met al lijkt dit bordspel de eerste in Nederland. In onze boerderij uit de Late IJzertijd tot Romeinse tijd spelen onze oermensen af en toe het molenspel.

Maak je eigen molenspel

Benodigdheden: leer, stift, schaar, 4 witte stenen en 4 zwarte stenen

Stap voor stap

1. Pak het leer en teken een cirkel van minstens 10 cm;
2. Knip deze uit en teken binnen deze cirkel de gaten van buidel en de taart met taartpunten zoals hieronder gedaan;

3. Maak met de vuursteen of een schaar de gaten voor de veter;
4. Knip een veter van enkele milimeters;
5. Doe de veter erin en leg de stenen op de taart;
6. Trek de veter aan en je kunt iedereen uitdagen voor een spel. Veel speelplezier!

Molenspel klaar voor gebruik.

Spelregels bij zelfgemaakte molenspel

De spelregels hieronder zijn iets versimpeld en daarmee kan het spel gemakkelijker worden gespeeld (ook voor de jongere leeftijden). Het spel kan met twee spelers worden gespeeld, elke speler krijgt 4 stenen. De ene speler witte stenen en andere speler zwarte stenen. Het spel wordt gespeeld op de plaatsen waar meerdere lijnen bij elkaar komen dus in het midden en aan het randen. Loot wie er mag beginnen.

Fase 1: het zetten: De spelers zetten om en om een steen totdat de stenen op zijn (doel is een molentje te maken – 3 op een rij). Molentje is gelukt dan heb je gewonnen.
Fase 2: het verschuiven: De spelers mogen een voor een een steen verplaatsen over de lijn naar een vrij punt, wie de eerste molen maakt heeft gewonnen!