De tweeling D17 en 18 zijn misschien wel de twee meest bekende hunebedden in het land. Twee vrij grote hunebedden vlak bij elkaar, uitstekend bereikbaar, onder de rook van Assen. Ze liggen vlak achter de fraaie middeleeuwse Rolder Kerk. Zet je auto neer op het parkeerterrein achter het kerkhof en betreedt het royale door duizenden toeristen platgetreden hunebedterrein. D17 is de meest noordelijke. D18 ligt 200 meter zuidelijker en het valt direct op dat die er heel wat netter bij ligt. D17 maakt een wat rommelige indruk. Het heeft 8 dekstenen, waarvan er echter nog maar één op z’n poten staat. De overige zijn geheel of gedeeltelijk van hun dragers afgegleden of liggen gefragmenteerd in het graf. Eén is finaal doormidden gebroken. De deksteen in het midden valt op door zijn enorme omvang. Verder zijn er nog 15 zij-, 2 sluit- en 2 poortzijstenen. De eik bij D17 staat er nog, maar daar is dan alles mee gezegd. Hij is door de bliksem uitgehold, de holte met teer ingesmeerd en met ijzeren pennen in vorm gehouden. Het is een wonder dat-ie nog leeft. De ingang van het terrein wordt gemarkeerd door een rij van 19 flinke zwerfkeien. Waren dit misschien ooit kransstenen?. Een wel zeer forse kei draagt de bronzen naamplaquette.
Het voortbestaan van beide hunebedden liep in 1847 groot gevaar toen de monumenten door het Rolder markebestuur in de uitverkoop werden gedaan met als reeële mogelijkheid dat ze zouden worden gesloopt. Dit leidde, eerst op provinciaal en daarna op landelijk niveau tot grote protesten, hetgeen uiteindelijk in 1872 na veel juridisch gekissebis resulteerde in de aankoop door het Rijk van beide hunebedden voor de somma van f. 150,- . Deze affaire bleek later van grote betekenis: het markeerde het publieke en bestuurlijke keerpunt ten gunste van het behoud van ons prehistorische erfgoed.
Locatie D17
D17 en D18 liggen pal achter de grote kerk in het centrum van Rolde
Reuzenstenen op de Es
D17 en D18 zijn uitvoerig beschreven door provinciaal archeoloog Wijnand van der Sanden in zijn in april 2007 verschenen boek “Reuzenstenen op de Es”
Bezoek Professor van Giffen aan D17 in 1918
Van Giffen trof dit hunebed “in droevigen staat” aan. De 8 dekstenen waren deels in stukken gebroken dan wel verschoven, afgegleden en in de kelder gevallen. De 18 zij- en sluitstenen waren er nog wel, maar veelal uit het lood geslagen. Hij noemt de “fraaie eikenboom”, die er dankzij veel kunst- en vliegwerk nog steeds staat. Op de achtergrond het in 1948 opgeheven lokaalspoor Assen – Stadskanaal. Het stationsgebouw in Rolde staat er nog.
(Bron: Atlas bij “De Hunebedden in Nederland”, dr.A.E.van Giffen, 1925)
Meer informatie over deze en andere hunebedden in Drenthe zie www.hunebedden.nl en www.hunebeddeninfo.nl
Tekst Hans Meijer
Fotografie Davado en Hans Meijer
D17 en D18 op oude ansichtkaarten
