Harrie Wolters schreef eerder in het Hunebednieuwscafé over Majorca, zie januari 2016: Son Real en Ses Païses.
Een paar andere sites, waar eveneens flink met grote stenen gestoeid is, komen in het volgende verhaal aan de orde: Son Fornés, talajot Son Fred, Capocorb Vell en Hospitalet Vell.
In tegenstelling tot Nederland dateren de megalithische bouwwerken op Majorca van een veel latere periode, ze stammen uit de late bronstijd, de Talajot-cultuur, ca 900 tot 550 v.Chr. Deze cultuur is vernoemd naar de van grote stenen gebouwde, taps toelopende torens, de zogenaamde talajots. Deze cultuur is ook jonger dan die van de Nuraghenbouwers van Sardinië. Naast deze talajots zijn muren en woonhuizen aangetroffen, eveneens van steen, en ook van vaak indrukwekkende proporties. Er zijn zo’n 400 talajots op Majorca, maar als argeloze toerist vind je die niet zomaar, omdat de meeste in ruïneuze staat verkeren en door onkruid en struikgewas overwoekerd zijn.
Kenmerkend voor de meeste talajots, maar ook voor de woonhuizen, is een centrale pilaar waarop de dakbedekking -van hout of steen- afsteunde.
In Son Fornés zijn drie talajots opgegraven, die waarschijnlijk verschillende functies gehad hebben.
In talajot 1, met de grootste doorsnede van de Majorcaanse bouwwerken, nl 17 meter, werden heel veel botten van varkens en koeien opgegraven, alsof deze toren als slachthuis gebruikt is. In talajot 2 lagen drinkbekers en een grotere voorraadkruik van aardewerk, alle met speciale vormen die nergens anders werden gevonden, alsof hier speciale drankgelagen werden aangericht, mogelijk met een rituele / godsdienstige betekenis. Deze talajot was alleen van bovenuit bereikbaar.
In talajot 3 tenslotte, met dunnere muren en een groter oppervlak werd niets interessants aangetroffen. Latere bewoning vaagde de oudste resten weg.
Vondsten uit deze talajots en huizen liggen in het museum in Miuri, gevestigd in een oude korenmolen.
De talajot Son Fred is een onderdeel van de archeologische route ‘Ruta Arqueològica Sencelles-Costtix’. Beschrijving o.a, te verkrijgen bij het museum in Miuri. Omdat deze talajot zo achteraf ligt, ben je er vrijwel zeker van de enige bezoeker te zijn. Hij is vrij toegankelijk. Je voelt de prehistorie om je heen. En zelfs in maart kan de temperatuur er al 20 graden zijn…
Liggen de vorige twee sites in het midden van Majorca, Capocorb Vell ligt in het zuiden. Deze talajotnederzetting is al tussen 1910 en 1920 onderzocht, en in 1969 voor het laatst. Er zijn drie ronde en twee rechthoekige talajots. Tussen de exotische planten torenen de megalitische bouwwerken omhoog.
Ook hier zijn veel huisplattegronden blootgelegd. Een heel klein kamertje in één van de reusachtige talajots, bereikbaar via een spiraalvormige gang, doet vermoeden dat zoiets alleen nuttig geweest kan zijn voor ons onbekende rituelen.
De laatste talajotische site die ik bezocht is die van Hospitalet Vell (Zuidoost Majorca). Hier kun je zien hoe goed de reusachtige stenen passend gemaakt werden: ze sluiten keurig op elkaar aan.
Op deze site kun je ook de restanten van een stenen dak bekijken op een vierkante talajot, gedragen door de muren en een centrale pilaar.
Al met al imponerende monumenten in een prachtige omgeving. Waarom de talajots opeens gebouwd werden (territorium-marker-functie?), en door wie -het eiland kreeg in die tijd ongetwijfeld bezoek van Grieken en Feniciërs-, is onbekend, en waarom de talajots opeens niet meer gebouwd werden is eveneens een raadsel (invallen van Carthagers en /of Romeinen?). Ongetwijfeld waren het goede uitkijktorens, maar de dierenbotten en kleine, slecht toegankelijke kamertjes in het binnenste van de zeer massieve torens doen ook vermoeden dat ze voor godsdienstige / rituele doeleinden gebruikt werden. Imponerend en raadselachtig…
