In Ierland ligt een van de beroemdste prehistorische monumenten in Europa. Newgrange is een enorm grote grafheuvel uit de nieuwe steentijd van meer dan 5000 jaar oud (gebouwd in 3200 v. Chr). Het is een zogenaamd ganggaf. Er liggen in de directe omgeving meer bijzondere monumenten waarvan Knowth en Dowth de bekendste zijn. Het gebied heet het Brú na Bóinne-complex in de Boyne Vallei en ligt ongeveer 50 kilometer ten noorden van Dublin.
In 1993 is het hele complex op de UNESCO Werelderfgoed geplaatst.
Lang is de heuvel gebruikt als een belangrijke religieuse en strategische locatie. Echter is pas in 1699 ontdekt dat de heuvel hol was, een soort van grot. Pas toen een archeoloog uit Oxford kwam werd bekend dat het een graftombe was.
Dat zei in die tijd nog niet veel. Bescherming van dit soort monumenten was er niet. Nieuwsgierigen konden er gewoon in en krasten hun namen in de wanden binnen in het monument. Deze namen zijn nog altijd te zien in het monument.
Tussen 1962 en 1975 is het in zijn oude glorie hersteld. De heuvel is met witte stenen bekleed en met hoogveen en gras bedekt. Of de tombe er ook echt zo uit heeft gezien is niet helemaal duidelijk. Volgens velen is het iets te goed gerestaureerd want het lijkt wel heel erg nieuw. Gelukkig is de binnenkant van de tombe wel origineel intact gehouden. Ondanks dat de restauratie misschien iets te ‘goed’ is gedaan is het monument erg indrukwekkend en laat zien waar mensen in de prehistorie toe in staat waren.
Megalithische kunst
Wat het monument ook bijzonder maakt zijn drie grote stenen bij de ingang waarvan de middelste ingekerfde spiraalmotieven en zigzagvormen heeft. De betekenis ervan is onbekend.
Binnen in het monument
De lage ingang leidt omhoog, door een 18 meter lange gang, naar een grafkamer met drie nissen. De betekenis wordt door archeologen omschreven als een nis voor het hiernamaals, eentje voor het aardse leven en eentje voor de onderwereld. Ook in het binnengedeelte zijn megalitische tekens te zien.
Midwinternacht
Newgrange is vooral beroemd vanwege de lichtinval rond 21 december. De lichtstraal gaat door de ingang en de gang naar de tombe. De nis binnenin wordt dan ongeveer 15 minuten verlicht. Er is zoveel belangstelling om dit schouwspel te mogen zien dat er intussen een wachtlijst van vele jaren is. Via loting is het mogelijk om op deze lijst te komen. Als je dan ingeloot bent ben je een van de twintig gelukkigen die dat jaar het lichtspektakel mogen zien. En dan moet je uiteraard wel het geluk hebben dat er geen wolken voor de zon zitten.
Er zijn diverse filmpjes te vinden op Youtube. Hieronder ziet u een aantal.
