De vlakte van Prambanan, ten oosten van Yogyakarta, omvat de grootste concentratie oudheden van Indonesie. Het zijn hindoetempels in tegenstelling tot de andere tempels in de omgeving zoals de Burobudor. Het hindoeisme komt oorspronkelijk uit India maar is ook terecht gekomen op Java. Het wijkt wel wat af van het Indiase hindoeisme maar er zijn grote overeenkomsten zoals de godenwereld en de verhalen uit de Ramayana.
Niet lang nadat het complex klaar was halverwege de 9e eeuw is het verlaten en door vulkaanuitbarstingen met as overdekt. Daarna kwam er nog eens een flinke begroeiing overheen en werd het complex vele honderden jaren vergeten.
Colins Mackenzie, die Raffles tijdens de Britse bezetting van 1811 als onderzoeker, vergezelde, ontdekte op een van zijn inspectietochten bij toeval een tempel. Daarna werden er nog vijftig ontdekt. Het moet een dichtbevolkt gebied zijn geweest.
De vlakte is nu overdekt met een dikke laag vulkanische as van enkele meters hoog. Het kan niet anders dan dat er onder het puin nog vele monumenten liggen. Er is nog veel werk te doen voor archeologen.
Er zijn drie clusters van monumenten in het gebied: het gebied langs de weg van Yogyakarta naar Prambanan, de omgeving van Prambanan en het Siwaplateau.
Het hele gebied staat sinds 1991 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
Het complex Loro Jonggrang
De belangrijkste tempels van de Prambananvlakte liggen net voorbij de brug over de heilige rivier Opak. De 47 meter hoge hoofdtempel is gewijd aan de hindoegod Siva. Het is wellicht de meest elegantste tempel van Java. Een inscriptie vermeldt dat dit complex in 856 werd voltooid ter herdenking van de overwinning van de hindoekoning Rakai Pitakan op een boedhistische rivaal.
De restauratiewerkzaamheden begonnen tussen 1930 en 1933 en duren tot op de dag van vandaag. De grote Sivatempel kwam in 1953 gereed, de Brahmatempel ten zuiden ervan in 1987 en de Vishutempel aan de noordzijde werd in 1990 voltooid.
De tempels van dit aan Siva gewijde complex staan op drie boven elkaar aangelegde terrassen, met op het hoogste terras de drie hoofdtempels. Op de twee lagere terrassen stonden vroeger 224 kleine, vrijwel identieke tempeltjes in rijen opgesteld. Tegenover elke grote tempel staat een kleinere bijtempel. De middelste bevat de liggende stier Nandi, het rijdier van Siva. De beelden van de andere bijtempels zijn verdwenen.
Reliefs
Een van de grootste trekpleisters van de Prambanan vormen de prachtige verhalende reliefs die het Ramayana-epos afbeelden. Deze reliefs bevinden zich aan de binnenzijde van de balustrades.
In de omgeving liggen nog vele andere tempels. Neem de tijd en verken het gebied. Je komt van de ene verrassing in de andere.
Bij de aardbeving op Midden-Java in 2006 is het herbouwde Prambanan-complex ernstig beschadigd geraakt. Na deze aardbeving is het complex een tijd gedeeltelijk gesloten geweest voor het publiek. Inmiddels is het grootste gedeelte van het tempelcomplex weer hersteld en opengesteld voor publiek.
