Niet ver van Mexico City, in het Dal van Mexico, ligt een van de meest bijzondere bouwwerken op aarde, Teohuacan. Deze oude stad is nog altijd een mysterie, het is namelijk nog altijd een raadsel wie de bouwers waren. Ze hebben niets op schrift achtergelaten. Het enige wat we weten komt uit de boeken van de Maya’s maar dat is van latere tijd. We kunnen wel stellen dat dit volk, de Teohuacanen, de voorgangers waren van de vele volkeren die daarna kwamen zoals de Tolteken, de Zapoteken, de Azteken en de Maya’s. Het complex is gebouwd tussen 500 v.Chr. en 750 n.Chr. Ooit woonden hier meer dan 200.000 mensen (rond 500 n.Chr), toentertijd een van de grootste steden ter wereld (groter dan Rome in die tijd). De stad heeft eeuwenlang onbewoond in het Dal van Mexico gelegen totdat de Azteken het vonden. Zij namen het in bezit en gingen er wonen. Toen zij kwamen was Teohuacan echter al 700 jaar niet meer bewoond. Zij gaven ook de naam aan de stad (de betekenis in het Azteeks is Stad van hen die de weg der goden bezitten). De stad staat sinds 1987 op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
In de tijd van Teohuacan waren twee steden in het Dal van Mexico van groot belang. De andere, Cuicuilco, ten westen van Teohuacan is nu volledig verdwenen onder een laag lava.
Teohuacan, de Zonnepiramide
De totale oppervlakte van de stad is 25 km2. Het meest opvallende bouwwerk is de enorme Zonnepiramide die in de eerste eeuw n.Chr. is gebouwd op een tempel dat er al eerder stond. De zijden zijn 225 meter lang en is daarmee bijna even groot als de piramde van Cheops in Egypte. Hij is echter maar half zo hoog als die in Egypte, 70 meter. Naar schatting is er bijna 2,5 miljoen ton aan leemtichels en puin in het bouwwerk verwerkt.
Heilige grot
In 1971 vonden archeologen een natuurlijke grot van 100 meter lang, 6 meter onder de basis van de tempel. Deze grot is zowel voor als tijdens de tempel in gebruik geweest als heiligdom. Voor de Spaanse verovering beschouwden de bewoners van Mexico zo’n grot als een moederschoot waaruit zon en maan, samen met de voorlopers van het menselijk ras, in de oertijd waren voortgekomen.
Maantempel en de Dodenlaan
Even verderop staat nog een grote tempel, dat is de Maantempel. Deze is in de tweede eeuw n.Chr. gebouwd. De zijden zijn 145 meter en dus een stuk kleiner dan de zonnetempel.
Ten zuiden van de Maanpiramide strekt zich over een afstand van 3,2 kilometer de Dodenlaan uit. Langs deze laan liggen kleinere tempels en plateaus. De Dodenlaan passeert de Citadel, een immens groot en door bouwwerken ingesloten plein van 640 bij 640 meter. Aan de oostzijde verheft zich de Quetzalcoatltempel, een zestrapspiramide, gebouwd in de kenmerkende ’tafelbergstijl”, met een aantal rechthoekige terrassen die naar boven toe steeds kleiner worden. In 2013 werden verborgen kamers ontdekt in de tempel van de Gevederde Slang (Quetzalcoatl).
Obsidiaan en aardewerk
Er zijn in de stad en de omgeving veel obsidianen objecten gevonden. Obsidiaan wordt ook wel vulkanisch glas genoemd en ontstaat doordat lava na een vulkaanuitbarsting heel snel afkoelt. Het materiaal is goed bewerkbaar tot objecten. Het heeft als kenmerk dat het op glas lijkt, vooral op het breukvlak. Daarom is het veel gebruikt voor messen, speerpunten en dergelijke. Naast obsidiaan is er ook veel kenmerkend aardewerk gevonden dat in heel Mexico is terug te vinden. Het sierlijke aardewerk wordt in het hele centrale hoogland van Mexico in graven van vooraanstaande mensen gevonden. Deze graven stammen uit 150 tot 600 n.Chr.
Einde van de stad
In de zesde eeuw treed het verval op in de stad, waarschijnlijk vanwege klimaatverandering. Rond het jaar 700 n.Chr. is de stad door een volk uit het noorden overmeesterd en in brand gestoken. Deze invallers hebben daarna nog 200 jaar in de stad gewoond en hebben hem daarna verlaten totdat de Azteken de verlaten stad eeuwen later vonden en opnieuw in gebruik namen.
