Frank Wiersema is een fotograaf die erin gespecialiseerd is om in foto’s weer te geven hoe het leven vroeger was. Vorig jaar heeft hij met het Hunebedcentrum samengewerkt om een fotoserie te maken die verschillende aspecten liet zien van het leven van het Trechterbekervolk (de Hunebedbouwers). In de zomer van 2015 bezocht hij Steinzeitpark Dithmarschen, waar een internationaal team van experimentele archeologen zes weken lang het leven van de jager-verzamelaars van de midden steentijd uitgeprobeerd hebben. Verleden jaar vond in hetzelfde park de grootste steentijd gathering sinds de steentijd plaats. Frank Wiersema maakte van deze gelegenheid gebruik om zijn fotoserie af te ronden over het leven in het mesolithicum.
De jager-verzamelaars van de midden steentijd leefden als semi-nomaden. Hun kamp bestond uit relatief kleine hutten. Ze bleven doorgaans één seizoen op dezelfde plaats om daarna naar een ander gebied te trekken om daar te jagen en verzamelen. Op deze manier trokken ze tussen verschillende kampen op en neer, zodat ze niet elke keer een nieuw kamp hoefden te bouwen. Zo kon een gemiddelde hut zo’n tien tot vijftien jaar in gebruik blijven. Het grootste deel van het leven vond buiten plaats. Omdat het verzamelen van eten slechts enkele uren van een dag in beslag nam, was er genoeg vrije tijd. Binnenin de hut was het best knus om tijd door te brengen rond het vuur, waar men bijvoorbeeld eten deelde. Toen boeren van neolithische culturen in hun gebied neerstreken, bleven de jager-verzamelaars nog lange tijd hun leefstijl volhouden. Van de boeren werden wel sommige zaken overgenomen, zoals het gebruik van aardewerk, wat in deze foto ook te zien is.Jager-verzamelaars halen al hun eten uit het wild. Slechts een beperkt deel van hun dieet komt van de jacht, het meeste van wat men at werd verzameld. Hazelnoten vormen voor een belangrijk deel het basisvoedsel, wat archeobotanist Jake Newport in deze foto aan het verzamelen is.Morten Kutschera, meester in het bewerken van vuursteen, laat verschillende technieken zien om specialistische gereedschappen van vuursteen te maken. Door op exact de juiste manier met een hamersteen scherven van een vuursteen af te slaan, kan men messcherpe pijlpunten, messen, bijlen schrapers en andere nuttige voorwerpen maken.Jagen gebeurde in kleine groepen, in dit geval geleid door kamp-oudste Werner Pfeifer. Verschillende dieren worden bejaagd met speciaal voor elk dier geperfectioneerde wapens.Jager-verzamelaars opereren vanuit verschillende kampen, die over een groot gebied verspreid liggen. Over het algemeen is er één basiskamp waar de hele gemeenschap in samenkomt. De jagers gaan van daaruit naar het kleinere jachtkamp, een dag reizen van het basiskamp. Het slachten en verwerken wordt voor een groot deel al ter plaatse of in het jachtkamp gedaan. Het vlees, de huid en andere bruikbare delen worden verwerkt en al naar het basiskamp teruggebracht. Dit houdt het basiskamp schoon en hygiënisch en het scheelt de jagers sjouwwerk.De huiden van dieren zijn een belangrijke bron. Het zorgt voor leer voor kleding en bont voor wanneer het koud wordt. Doctor in prehistorisch leerlooien Theresa Kamper schraapt in deze foto de binnenzijde van de huid schoon, de eerste stap in het maken van leer.Niets van het dier hoeft verspild te worden. Van bijvoorbeeld de darmen kan men zeer sterk draad maken. Veel van de huidige jager-verzamelaar culturen kennen in hun taal geen woord voor werken. Veel van de klusjes die moeten gebeuren (zoals hier het schoonmaken van darmen) kunnen op een manier worden gedaan die leuk en ontspannen is. Kinderen leren zo spelenderwijs.Naast jagen en verzamelen biedt in deze tijd vissen een belangrijke bron van voedsel. ’s Werelds oudste kano die is teruggevonden is uit een boomstam uitgehakt. Hij is gevonden in Pesse in Drenthe en is gedateerd op 10 000 jaar oud. Jake Newport gebruikt in deze foto een harpoen met een punt van bot. Uit deze tijd zijn daarnaast verschillende type vishaakjes bekend. De fuik is een typisch mesolithische uitvinding en ook visnetten werden gebruikt.Er is geen enkel voorbeeld bekend van waar ook ter wereld van een cultuur die geen muziek heeft uitgevonden. Muziek is een belangrijk sociaal fenomeen dat voor hechte banden zorgt. Muziekinstrumenten zijn veelal van vergankelijke materialen gemaakt. Toch zijn fluiten teruggevonden van 40 000 jaar oud, veel ouder dus dan de midden steentijd. Er zijn geen vondsten van trommels uit het mesolithicum. Wel zijn stokken gevonden die gebruikt moeten zijn om mee op trommels te slaan.De oudst bekende sauna is van 10 000 jaar geleden. Deze bestond uit een kleine hut met een ondiep gat in het midden. Buiten de hut werden stenen in een groot vuur gedurende enkele uren heet gemaakt. Deze hete stenen werden in de kuil in de hut geplaatst. De hut werd afgedicht en water werd over de stenen gegoten om stoom te creëeren.Sjamaan Miika Vanhapiha van de Kuttelo groep voert Karhutanssi (beer dans) ceremonie uit. Wat de mesolithische mensen precies voor geloof hebben gehad is niet bekend. Maskers uit hertenschedels die teruggevonden zijn in Star Carr in Engeland geven sterke aanwijzingen voor sjamanisme. Rotsschilderingen uit het paleolithicum (de tijd voor het mesolithicum) duiden ook op sjamanistische praktijken en ook uit het neolithicum (de tijd na het mesolithicum) kent sjamanistische rituele vondsten (zoals maskers uit schedels). Daardoor is het aannemelijk dat men in de midden steentijd ook een vorm van sjamanisme moet hebben gekend. Temeer omdat vrijwel alle hedendaagse jager-verzamelaar culturen een vorm van sjamanisme hebben.
Frank Wiersema is in 2010 afgestudeerd aan de Fotoacademie Amsterdam met illustratieve fotografie. Hij vertelt graag verhalen en maakt het leven met zijn foto’s liefst wat interessanter dan het in werkelijkheid is. Al tijdens de opleiding ontwikkelde hij hiervoor een hyperrealistische stijl met een bijzonder oog voor detail. Na het afstuderen is hij zijn type productie toe gaan passen op zijn oude liefde: geschiedenis. Gaandeweg de samenwerkingen heeft hij een netwerk ontwikkeld binnen de levende geschiedenis en experimentele archeologie, zodat hij hoogwaardige producties op kan zetten die een gedetailleerd en levendig beeld van de geschiedenis geven, op een historisch correcte manier.
