Water is er altijd geweest dus werd zeker gedronken. Doordat weinig mensen bij elkaar woonden, was er geen sprake van vervuild water. Leuk feitje is dat we in Drenthe nu water drinken wat in de prehistorie is gevallen als regen! Tegenwoordig is het drinken van water weer populair. Lees hier lekkere recepten voor oerwater.
Warme dranken: thee & koffie
Van oorsprong komt de theeplant voor in Zuidoost-Azië en in de prehistorie werd dus echte thee niet gedronken. Van kruiden kan kruidenthee gezet, maar ook het aftreksel kan medicinaal gedronken worden. Thee en koffie vandaag de dag geven een roes en dat kan de kruidenthee toen ook hebben gegeven, denk aan sommige medicinale kruiden. In sommige culturen is het drinken van koffie en thee ook ceremonieel en dit kan in de prehistorie ook zo zijn geweest, denk aan het lezen van theebladeren of koffiedik en de theeceremonie in o.a. Japan.
Via residuen op aardewerken potten kunnen kruiden worden aangetoond, maar deze sporen geven geen informatie hoe de thee of aftreksel werd gemaakt en met welk recept. Ook is niet duidelijk of de vloeistof thee of medicijn was. In de magen van veenlijken zijn diverse kruiden aangetoond, maar ook hier weten we niet waarvoor de kruiden zijn gebruikt, namelijk als smaakmaker, medicijn, thee, roesopwekkend middel of iets anders.
Bier
Via het proces fermenteren kan bier van granen worden geproduceerd. De eerste aanwijzingen voor het brouwen van bier zijn er al vanaf de oude steentijd. Ten zuiden van de stad Haifa is in de Rakefetgrot een 13.000 jaar oude brouwerij ontdekt (LIU 2018). De grot werd door de Natufiërs, een volk van jager-verzamelaars, gebruikt als begraafplaats. Deze mensen pasten hun levenswijze aan door meer op een vaste plaats te gaan wonen: een kenmerk van de mensen in de nieuwe steentijd. In een soort van vijzels werd graan bewaard, maar ook gemalen en gefermenteerd, vervolgens werd er een soort bier van gemaakt. Bij rituelen bij de graven werd bier genuttigd. Al voordat de nieuwe steentijd begon (en dus graan werd verbouwd), werd bier gebrouwen van wilde granen. Via residu-analyse werden sporen van alcohol en plantenresten aangetoond en deze leverden het bewijs voor een bierbrouwerij.
Binnen Europa kennen we de vondst van bier brouwen bij Gobekli Tepe (in het zuidoosten van Turkije), lees meer over deze vondst in dit artikel.
Zo’n 5.000 jaar geleden maakten de Egyptenaren ook bier van gerst en water en door het toevoegen van fruit kreeg het bier extra smaak (Israel Antiquities Authority, september 2018). De Babyloniërs maakten bier door oud brood te fermenteren. Door de Mesopotamiërs werd het mouten ontdekt zo’n 5.000-4.000 jaar geleden en vanaf dat moment bevatten de bieren meer alcohol.
Zo’n 4500 jaar geleden werd bier gebrouwen van gerst in Roquepertuse, Provence (Frankrijk) en het bewijs hiervoor is gevonden in een van de huizen (BOUBY, ET. AL., 2011).
Bier in de prehistorie werd gemaakt van tarwe of gerst, maar is niet te vergelijken met nu. Het alcoholpercentage was een procent of twee en de vloeistof was troebel met ook wel stukjes van gist en graanproducten. Bier heeft ook een voedingswaarde in het verleden gehad.
Door te kijken naar samenlevingen vandaag de dag die net zo leefden als in de prehistorie weten we dat het drinken van alcoholische dranken een sociale of symbolische functie heeft en daarom werd graan waarschijnlijk gebruikt om bier van te maken.
Bronnen
LIU, L., ET.AL., 2018. Fermented beverage and food storage in 13,000 y-old stone mortars at Raqefet Cave, Israel: Investigating Natufian ritual feasting. In: Journal of Archaeological Science: Reports, Volume 21, October 2018, pp. 783-793.
Israel Antiquities Authority, 2018, http://mfa.gov.il/mfa/israelexperience/history/pages/tel-aviv-the-city-of-beer-29-mar-2015.aspx
BOUBY, L ., ET.AL. (2011). Never mind the bottle. Archeobotanical evidence of beer-brewing in Mediterranean France and consumption of alcoholic beverages during the 5th Century BC.Human Ecology;
