Braam

Geplaatst door

1482

De gewone braam wordt ook wel de bosbraam genoemd. Hun groei kan zo overdadig zijn dat ze vaak afgemaaid worden omdat ze beschouwd worden als onkruid. Bramen kunnen in augustus en september in de vrije natuur geplukt worden. De groene bladeren blijven lang aan de takken hangen, sommige gedeelten houden hun bladeren zelfs in de winter. De bloemen zijn wit of roze en de vruchten blauwrood tot donkerblauw.

Braam: gebruik van prehistorie tot nu

Bramen komen over de hele wereld voor. Het zijn een- of tweejarige struiken met stekels. Alleen al in ons kleine land komen meer dan 250 soorten van de gewone braam voor. Hoewel men in de prehistorie de houtige stengels misschien wel zal hebben gebruikt als touw of vlechtmiddel, zijn hiervan geen archeologische vondsten bekend.

Dat geldt niet voor bramenpitten. Vanuit het Verenigd Koninkrijk zijn er sites bekend met bramenpitjes die dateren in de nieuwe steentijd en bronstijd (PIGGOTT 1981). Bramen waren als zoete voedselbron zeer gezocht. Bramenpitjes zijn teruggevonden in de maaginhoud van prehistorische veenlijken, zoals de vrouw van Zweeloo en de vrouw van Haraldskær. Zowel de vruchten als de jonge scheuten kunnen zijn gebruikt als verfstof voor wol.

Aan het begin van onze jaartelling werden bramen gebruikt om koorts en darmproblemen te behandelen. De oude Grieken en Romeinen gebruikten bramen niet alleen als medicijn, maar ook als ingrediënt voor taarten of jam.
Vroeger werden de twijgen langs een koehoorn zonder punt gehaald om de doornen te verwijderen (VAN GINKEL, 2016). Met een ander gereedschap van hoorn werd de twijg in drieën gedeeld. De banden werden gebruikt als bindmiddel bij het vlechten van manden, bijenkorven, etc.

Eetbaar?

De fijngehakte jonge bladeren in april zijn lekker in kruidenmixen of dressingen of samen met andere groentes als spinazie gebruiken in gerechten. Tot september kunnen de verse of gedroogde bladeren worden gebruikt voor thee
(FLEISCHHAUER, ET.AL., 2017, pp. 133-134).

Vruchten zijn in de maanden augustus en september te plukken en kunnen vers gegeten worden, maar ook verwerkt worden naar azijn, siroop, sap, wijn, spread, compote, jam en andere dranken. Ook kan de braam bij desserts worden gebruikt als garnering. Gedroogde vruchten zijn als thee te gebruiken. Van de bloemen is ook thee te zetten in de maanden juni en juli (FLEISCHHAUER, ET.AL., 2017, pp. 133-134).

De bessen smaken zoet, aromatisch en fruitig en de bladeren een beetje naar appel en gefermenteerd naar zwarte thee. In plaats van zwarte thee kan een kopje thee worden gezet met twee eetlepels gefermenteerde bramenbladeren
(FLEISCHHAUER, ET.AL., 2017, pp. 133-134)

Braam als medicijn?

De bramen bevatten de volgende inhoudsstoffen: vruchtenzuren (citroenzuur), flavonoiden, 14% looistoffen. Ook zitten veel mineralen in de braam: magnesium en ijzer, maar ook zink, mangaan en koper. Te kort aan koper zou een rol spelen bij het ontstaan van alzheimer
(FLEISCHHAUER, ET.AL., 2017, pp. 133-134) .

De looistoffen zorgen ervoor dat de bladeren als thee bij diarree geneeskrachtig helpen. Bij mond- en keelontstekingen helpt gorgelwater van de plant. Thee van bladeren en/of vruchten werkt kalmerend
(FLEISCHHAUER, ET.AL., 2017, pp. 133-134)

Bramen zitten, net als frambozen, vol antioxidanten en bevatten veel vitamine A, B en E. Deze zijn goed voor het lichaam omdat ze de weerstand tegen infecties en allerlei ziekten versterken. Eten van vers fruit en verse groenten is goed voor de gezondheid en helpt zoals al opgemerkt o.a. verschillende vormen van kanker voorkomen. Anthocyanen in bramen kunnen de groei van kankercellen vertragen. Deze stoffen zijn ook een natuurlijke bescherming tegen Uv-straling van de zon, waardoor schade van huidcellen wordt tegengegaan en de kans op huidkanker kleiner wordt. Door bramen te eten wordt het risico op long-, slokdarm- en darmkanker kleiner. Onderzoeken hebben aangetoond dat anthocyanen uitzaaiingen en de groei van kankercellen kunnen remmen. Ander onderzoek heeft aangetoond dat anthocyanen beschermen tegen hart- en vaatziekten door vaatwandschade ten gevolge van vrije radicalen te herstellen. Bramen bevatten ook magnesium wat gunstig is bij het reguleren van de bloeddruk en het beschermt tegen hartritmestoornissen. Xylitol is een suiker dat in de vezels van bramen voorkomt, het wordt minder snel in het bloed opgenomen dan glucose, waardoor het helpt bij het stabiliseren van de bloedsuikerspiegel. Eten van bramen kan een positief effect hebben op motorische en cognitieve vaardigheden die verslechteren door ouderdom. In een onderzoek bij oudere ratten kreeg de ene groep gedurende 8 weken bramen te eten en de andere groep niet. De ratten die wel bramen te eten kregen bleken een betere balans en coördinatie te hebben, en ook bleek hun kortetermijngeheugen beter dan in de groep die geen bramen te eten kregen. Bramen bevatten veel foliumzuur en dit is gunstig tijdens zwangerschap omdat foliumzuur het ontstaan van bijvoorbeeld een openrug kan voorkomen.