Hunzebos, een wandeling deur het Hondsruggebied (Drents)

Het Hunzebos is een gebied tussen Exloo en Odoorn waor aj in een wandeling van iets meer as een uur veul verhalen oet het Hondsruggebied an je veurbij trekken ziet.  IJ ziet der een hunebed, grafheuvels, stoefzaandgebieden, zwarfstienkunst, dreugdalen, de plek waor de mythische stad Hunsow legen hebben zul en meer. Het gebied is een hotspot in Hondsrug UNESCO Geopark.

Locatie Hunzebos:

IJ kunt de wandeling van ongeveer 5 kilometer het beste begunnen op de parkeerplaots van zwembad de Leewal, Zuideinde 36, 7875 CD Exloo

De wandeling deur het Hunzebos:

IJ loopt vanof de parkeerplaots weerum naor de deurgaonde weg (Exloo-Odoorn) waor aj vort kwamen. IJ steekt hier de weg over en loopt langs de Leewal (an je linkerhaand), dit is een stoefzaandrug. Der is een tied dacht dat het een verschiensel (een esker) oet de Saale-iestied zul kunnen weden, mar het is waorschienlijk zaand dat opweid is, ontstaon deurdat mèensen alle bomen in het gebied kapt hadden. Daordeur har zaand vrij spel. Het is opweid tot een soort van rug in het laandschap. IJ wandelt deur, nao een paar honderd meter gaoj op een y-splitsing rechtsof. IJ komt non op een vlintenstraotie oet. Dit soort straoties zint kenmarkend in het Hondsruggebied. Zie zint in de veurige eeuw anlegd toen de bossen in Drenthe anlegd zint. In de jaoren 30 en 40 van de veurige eeuw hadden de darpen in het Hondsruggebied veul last van stoefzaand, sommige darpen weiden zowat letterlijk under het zaand, waorunder Exloo. Staatsbosbeheer is toen begund met het anplanten van bossen. In eerste instantie met een dubbel doel, namelijk an de iene kaant om het stoefzaand tegen te gaon en an de aandere kaant veur de holtkap. Toen de boompies plant wuurden vunden de bosbouwers veul vlinten in de bovenlaog. Die zint verzameld en daor zint de veule straoties van anlegd. In de bos ziej de stoefzaandheuvels dudelijk.

IJ volgt de vlintenstraot naor rechts ongeveer honderd meter en gaot dan naor links een aander vlintenstraotie in (met een fietspad der naost). Nao 50 meter ziej een grafheuvel an je rechterhaand. Der hebt in dit gebied hiel veul grafheuvels legen, dit is ien van de lèesten die der nog over is. De grafheuvels in dit gebied komt oet de brons- en iezertied. Zie hebt ooit langs de hoofdroute over de Hondsrug legen. Wij  volgt het vlintenstraotie en komt nao een paar honderd meter bij een open plek in de bos aan je rechterkaant. IJ ziet hier een hunebed liggen, D31.

Mental Maps

Nao nog ies honderd meter koj bij een kunstwark oet. Het is een kunstwark maakt van drie grote zwarfstienen. Het hef de naam ‘Mental Maps’ en is 1998 maakt deur Petra Boshart, en in 1999 plaotst. Het is ien van de veule kunstwerken in het Hondsruggebied, maakt van zwarfstienen.

Dreugdal/Smöltwaterdal

Wij vervolgt oeze weg (de vlintenstraot/fietspad) en komt nao honderd meter an de rechterkaant bij ‘n open vlakte. IJ ziet hier een heuvelachtig landschap. Dit is een smöltwaterdal, ok wal dreugdal nuumd. IJ moet je veurstellen dat het hier in de lèeste iestied gloepens kaold was. Zó kaold dat de bodem permanent bevreuren was (permafrost). As het in de zommer dan weer iets boven nul graoden was en het gung regen dan mös dat water argens hen. Dit water stroomde langs de flanken van de Hondsrug naor het achterliggende Hunzedal. Dit water sleet de permanent bevreuren bodem oet en zörgde veur tiedelijke stroompies. Dit nuum wij non smöltwaterdalen. Dit soort dallegies ziew op veul plekken langs de Hondsrug richting het Hunzedal.  Even wiederop ziej ok nog een paar aan de linkerhaand. Veur meer informatie hierover zie dit youtube filmpje.

De mythische stad Hunsow

In dit dallegie speult zu’k ok nog een aander verhaal of, namelijk dat de stad Hunsow daor legen hebben zul. In de 17e eeuw miende men dat hier de haven legen har van een aolde stad, die Hunsow heten hebben zul en in de heide tussen Exloo en Valthe legen hebben mus. In 1843 hebt drie Podagristen een voettocht naor Bad Bentheim maakt um van Podagra (voetjicht) te genezen en hebt die tocht nauwkeurig op heur menier beschreven. Der is het boek: “Vlugtige en losse omtrekken geschetst door Drie Podagristen” over oetgeven. De drie Podagristen waren D.H. van der Scheer (oetgever), Harm Boom (Journalist) en Ds. A.L. Lesturgeon (Predikant / Letterkundige. Zie hebt het verhaal over de stad hunsow op levendige wieze met plattegrond en al der in beschreven.

Pas veul later kunden archeologen antonen dat Hunsow nooit bestaon har, en dat de ‘haven’ een natuurlijk vörmd dal was waor nooit schepen anlegd hebt.

Grafheuvel

IJ loopt weer wieder en komt nao ongeveer 100 meter aan je linkerkaant weer een grafheuvel tegen. An de rechterkaant ziej een klein bospadtie (hier gao wij niet in). Hier ziej ok weer dudelijk het dallegie van het smöltwaterdal. Hier is ok nog een plek waor ooit een hunebed legen hef.

Nao honderd meter gaoj naor links een zaandweggie in, ij loopt hier umhoog de Hondsrug op. Nao een paar honderd meter gaoj over een zaandweg weer naor links. Volg dizze weg richting de bos daj veur je ziet. Loop een stukkie deur dit bos, steek een fietspad over, volg het pad en kom weer bij de Leewal oet. IJ loopt non weer richting de parkeerplaots. Aj hier nog meer wandeln wilt dan kan ik je anbevelen um het gebied achter de Leewal ok ies te bezuken (het Molenveld). Dat is een prachtig heidegebied waor de schaopskudde van Exloo dagelijks löp.

Vertaoling Willy Weerman