Zo’n 50 kilometer van Shiraz in Iran in de provincie Fars liggen de beroemde ruïnes van Persopolis, het is gebouwd door Darius I en zijn opvolgers. Het is het hoogtepunt van de bouwkunst van de Perzen. Het was de ceremoniële hoofdstad van de Achememidische Perzen. Oorspronkelijk heette het complex van 12 gebouwen Parsa wat betekent ‘de Stad van de Perzen’. Echter er zijn nooit woningen aangetroffen dus waarschijnlijk is het nooit een stad geweest. Het was vooral een ceremoniële plek. De plek werd rond 500 v.Chr. gesticht door Darius I en uiteindelijk verwoest door Alexander de Grote. Het staat sinds 1979 op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
Volgens de geschiedschrijver Plutarchus was Persopolis een zeer rijke stad. Volgens zijn verhalen had Alexander de Grote 5000 kamelen en 10.000 muildieren nodig om alle schatten van de stad naar Ekbatana over te brengen.
In 1931 begon de Duitse archeoloog Ernst Herzfeld met opgravingen. Hij ontdekte onder meer de zuilengangen van Xerxes I. De opgravingen zijn altijd doorgegaan tot op de dag van vandaag.
Perzische rijk
De basis van het Perzische rijk is gelegd door Cyrus II. Hij zorgde ervoor dat andere volkeren werden overwonnen en verklaarde zichzelf in 546 v. Chr. tot de koning van de Meden en de Perzen. Daarna veroverde hij nog het rijk van de Lydiers in 547 v. Chr., het rijk van Koning Croesus, en daarna nog de Griekse steden in Klein Azië. In 539 v. Chr. veroverde hij Babylon en daarmee ook Syrië en Palestina. Hij had dus al met al een zeer groot gebied veroverd. Zijn zoon ging nog verder en veroverde in 525 Egypte en Cyprus.
Darius I
Toen de zoon van Cyrus, Cambysus, stierf pakte Darius I de kans om het rijk over te nemen (hij leefde van 521 – 485 v. Chr.) Hij veroverde nog meer gebied. Hij begon met het bouwen van Persepolis als ceremoniële hoofdstad. De Perzen haalden rijkdommen uit hun nieuwe grondgebieden naar het centrum van het rijk en tegelijkertijd verbreiden ze hun eigen culturele en politieke ideeën naar buiten. Zo werden paleizen in Persepolis gebouwd met materialen uit de hele toen bekende wereld. Ze haalden de beste ambachtslieden uit het hun hele rijk naar Persepolis.
Na de dood van Darius I ging zijn zoon Xerxes en zijn kleinzoon Artaxerxes door met bouwen in Persepolis. De stad is echter nooit afgemaakt. In 330 v.Chr. brandde Alexander de Grote Persepolis plat.
Bezienswaardigheden – de gebouwen
Apadana Paleis
Een van de hoogtepunten van Persepolis is het Apadana Paleis, dat werd gebouwd door Darius I. Deze grote audiëntiezaal behoort tot de oudste bouwwerken van het complex en dateert uit de eerste helft van de 5de eeuw voor Christus. Het totale paleis beslaat een oppervlak van meer dan 1000 vierkante meter en het dak werd oorspronkelijk ondersteund door zo’n 72 zuilen van 24 meter hoog. Daar staan er inmiddels nog maar 14 van overeind, want het bouwwerk werd grotendeels verwoest door Alexander de Grote. De gedetailleerde afbeeldingen bij de trappen zijn wél bewaard gebleven en moeten 23 afgezanten voorstellen die geschenken meenemen voor de koning.
Hal van de 100 zuilen
De Hal van de 100 Zuilen werd ondersteund door 100 stenen pilaar. Het bouwwerk werd gebouwd ten tijde van Xerxes en Artaxerxes I en de over de precieze functie is nog een hoop onduidelijkheid. Het gebouw had een bestuurlijke functie, maar volgens sommigen werd het ook gebruikt als uitvalsbasis voor wachttroepen. Hoewel er nog maar een enkele pilaar overeind staat, is de grootsheid van de hal nog steeds overweldigend.
Poort van Xerxes
De Poort van Xerxes, ofwel de Poort van alle Naties, vormde de toegangspoort tot het paleizencomplex. Hier werd het bezoek van buitenlandse delegaties aangekondigd en je kunt je voorstellen hoe indrukwekkend dat moet zijn geweest. Het bouwwerk werd gerealiseerd onder heerschappij van Xerxes en is reusachtig groot. De ingang wordt gemarkeerd door twee reusachtige gevleugelde stieren. De Poort van Xerxes zou als een van de weinige bouwwerken de grote brand hebben overleefd, maar ook hier heeft de tand des tijds zijn sporen achtergelaten.
Tombes van Persepolis
Op zo’n 12 kilometer ten noordwesten van Persepolis ligt Naqsh-e Rustum, de begraafplaats voor de oud-Perzische vorsten. De indrukwekkende necropolis vormt naar alle waarschijnlijkheid de laatste rustplaats van Darius I, Xerxes I, Artaxerxes I en Darius II. Het is een absolute aanrader om hier na je bezoek aan Persepolis langs te rijden, want Naqsh-e Rustum wordt gezien als een van de mooiste archeologische vindplaatsen van Iran. De tombes zijn uit de bergwanden gehakt en hebben de vorm van een kruis. De inhoud is allang leeggeroofd, maar het blijft een indrukwekkend gezicht. Let ook op de bijzonder goed bewaard gebleven bas-reliëfs die de bouwwerken versieren.
