Wat is experimentele archeologie?
Bij deze wetenschap worden theorieën, veronderstellingen en feiten uit de archeologie getoetst, namelijk door praktische experimenten. De experimenten zijn wetenschappelijk en dienen dus zo te worden uitgevoerd – plan van aanpak en documentatie zijn belangrijk. De vormen van experimentele archeologie zijn heel divers. Onderzoek naar artefacten moet duidelijk maken hoe het artefact gemaakt is, maar ook hoe het gebruikt is. Interessante onderzoeken zijn gedaan naar hoeveel voedsel op akkers moest worden verbouwd om de nederzetting te voorzien. Onderzoek naar werktuigen en voorwerpen maken duidelijk hoe arbeidsintensief iets is geweest. Onderzoek naar grondsporen heeft via experimentele archeologie beelden van de huizen en boerderijen opgeleverd. In het verleden zijn bijzondere leefexperimenten gedaan waarin veel duidelijk is geworden – via deze experimenten reis je werkelijk even terug naar het verleden.
Wetenschap & Hunebedcentrum
Binnen het Hunebedcentrum willen we deze tak van wetenschap faciliteren net als vele andere archeologische openluchtmusea. Het museum is meer dan een museum, maar een centrum voor archeologie voor de regio en erbuiten. Het museum is het schakelpunt tussen wetenschap en publiek. Door goede contacten met wetenschappelijke instellingen en archeologische bedrijven heeft het museum toegang tot nieuwe (wetenschappelijke) archeologische informatie. Inmiddels is een intensieve samenwerking gestart met de Rijksuniversiteit Groningen. We richten ons niet alleen op het ontsluiten van al bestaande kennis, we willen ook nieuw onderzoek kunnen ontsluiten aan publiek. Vanaf 2020 zal het onderwerp experimentele archeologie hier een groot onderdeel van zijn. Dit onderwerp biedt unieke manieren om de maatschappij in direct contact te brengen met archeologie op een beeldende manier.
Een succes?!
Om de experimentele archeologie tot een succes te maken zijn naast een nauwe samenwerking met wetenschappelijke instellingen en archeologische bedrijven ook ambachtslieden en kenners en een terrein nodig. Met ruim 120 vrijwilligers en vele samenwerkingen beschikt het Hunebedcentrum over veel kennis, vaardigheden en ambachten. In de prehistorie ligt de basis van veel ambachten en beroepen. De eerste vormen van textiel net als spinnen kennen we al in de steentijd. Vanaf de bronstijd wordt metaal bewerkt en wordt er gesmeed. Sommige ambachten zijn inmiddels vrijwel verdwenen, maar in het oertijdpark worden ze getoond: vuursteen bewerken, been bewerken, steen bewerken, en ga zo maar door. Goede experimenten starten met voldoende kennis en vaardigheden, maar ook de juiste mensen. Een tweede criterium is een terrein. Om goede experimenten uit te voeren moeten sommige experimenten buiten het oog van het publiek plaats vinden en hiervoor zijn meerdere redenen aan te dragen. Door de aanwezigheid van publiek kunnen bepaalde taken niet worden uitgevoerd of worden ze onderbroken. Bepaalde experimenten moeten meerdere malen naast elkaar worden uitgevoerd waardoor een bepaalde ruimte beschikbaar moet zijn. Ook kan het zijn dat de plek van het experiment uiteindelijk na jaren moet worden opgegraven.
Duurzame samenwerking
Allereerst zal er een meerjarig onderzoek plaatsvinden op het terrein in kwestie, dat wordt uitgevoerd in het kader van het 100 jarig bestaan van het Groninger Instituut voor Archeologie (GIA). Dit zal een samenwerking zijn tussen het Hunebedcentrum, GIA en de WEAG (Werkgroep Experimentele Archeologie Groningen). Belangrijk is om te noemen dat naast het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek op dit terrein, publieksparticipatie een groot onderdeel is van het project. Wij breiden deze samenwerking graag verder uit door samen met het GIA activiteiten te verzinnen ter bevordering van de verschillende opleidingen archeologie, die in verband met logistieke problemen niet in de stad Groningen kunnen worden uitgevoerd.
Experimentele agenda
Naast de samenwerkingen hebben wij ook een eigen experimentele agenda samengesteld naast een aanbod aan workshops en cursussen. Om goede experimenten uit te voeren is het belangrijk kennis en vaardigheden op te doen zodat de experimenten beter worden. Vandaar dat we met regelmaat workshops en cursussen aanbieden aan medewerkers. Via experimenten leren medewerkers zelf processen uit te voeren en materialen te gebruiken waardoor elke keer het experiment verbetert wordt en meer data verschaft. De experimenten leveren een schat van kennis over het verleden op, meer begrip en respect voor de kennis en vaardigheden van toen, meer kennis over welke materialen geschikt zijn en meer inzicht in de tijdsinvestering toen.
