Termessos ligt zo’n 30 kilometer ten noordwesten van Antalya (Turkije) en is een van de best bewaard gebleven steden uit de oudheid. Vandaag de dag liggen de resten van deze Pisidische stad in het nationaal park Mount Güllük-Termessos. Het nationaal park kenmerkt zich door zowel archeologische waarde als natuurlijke rijkdom. Doordat de stad verborgen ligt in een naaldbomenbos maakt een bezoek aan deze stad veel indruk. De stad ligt op een hoogte van 1000 meter op een natuurlijk platform aan de zuidwestelijke zijde van de berg Solymus oftewel Güllük Dağı in het Taurusgebergte. Door de hoogte en de rotsen aan west- en oostzijde die als natuurlijke verdedigingsmuren dienen was de stad goed verdedigbaar.
De geschiedenis
Volgens de legende is de stichter van de stad Bellerophon. Volgens Strabo noemen de inwoners van de stad zich Slymi en waren het Pisidiërs. De naam van de berg verwijst naar de Anatolische god Solymeus. Later werd deze god Solymeus gekoppeld aan Zeus. Op de munten van de stad werd deze god vaak afgebeeld. De eerste vermelding van de stad is in 333 v. Chr. wanneer Alexander de Grote ervoor kiest de stad niet aan te vallen door zijn strategische ligging. Ook wordt de stad in de Ilias genoemd door Homerus vanwege de connectie met de legende van Bellerophon. Over de ouderdom van de stad is weinig bekend, maar archeologisch onderzoek zal hopelijk in de toekomst meer informatie geven. Meerdere malen is de stad aangevallen door Lyciers en Pisidiërs tot aan de Romeinse tijd. De Romeinse Senaat gaf de stad de status van onafhankelijkheid in 71 v. Chr. – de reden was de goede strategische ligging. De stad kende zowel in de Hellenistische periode als in de tweede en derde eeuw n. Chr. een bloeiperiode, maar aan het einde van de derde eeuw liep het inwoneraantal terug. De stad werd verlaten tussen de vijfde en zevende eeuw met als reden dat een aardbeving de aquaduct vernielde en de stad geen watervoorziening meer had. Vandaag de dag laten de resten de schade van de aardbeving zien.
National Archaeological Museum of Athens / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5).
Stad met zijn monumenten
Bij de parkeerplaats zijn de tempel van Artemis-Hadrianus, het propyleum van Hadrianus en de poort van Hadrianus te vinden. Vanaf de parkeerplaats volg je de koninklijke weg uit de tweede eeuw n.Chr. langs stadsmuren, cisternen en stadspoort naar de stad. Ten oosten van de stadspoort staan op de muur inscripties die voorspellingen met behulp van dobbelen uitbeelden.
Voorbij de binnenste muren zijn de meest bijzondere gebouwen te vinden: de agora, het gymnasium, het amfitheater, het odeon en zes tempels. De agora is aan drie zijden omgeven door stoa’s. Het gymnasium ligt ten noordoosten van de agora, maar is moeilijk te herkennen door bebossing. Het gymnasium in Dorische stijl is te dateren in de eerste eeuw n.Chr.
Het amfitheater uit de Hellenistische periode vertoont ook Romeinse kenmerken en biedt aan zo’n 5.000 mensen een zitplaats. Op een afstand van 100 meter van het amfitheater ligt een odeon voor maximaal 700 bezoekers. Behalve een theaterfunctie kan het odeon hebben gediend als bouleuterion of raadskamer.
Amfitheater – Ingo Mehling / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0). 
Odeon – Dosseman / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0).
Van de zes tempels bevinden zich vier vlakbij het odeon. Achter het odeon staat de tempel gewijdt aan Solymeus. De tempel gewijdt aan Artemis uit de tweede eeuw n. Chr. is te vinden in de zuidoosthoek van het odeon. Ten oosten van deze tempel ligt een Dorische tempel uit de tweede eeuw n. Chr. tevens gewijd aan Artemis. Ten oosten ligt nog een tempel uit de derde eeuw n. Chr. met een afwijkende ingang aan de rechterzijde. Deze tempel lijkt gewijd aan een held of halfgod.
De twee laatste tempels zijn in Korinthische stijl gebouwd nabij de stoa van Attalos en zijn te dateren in de tweede of derde eeuw n. Chr. Bijzonder is een huis in typische Romeinse stijl met een atrium (binnenhof) en een impluvium waarin regenwater werd opgevangen. In dit huis krijg je een gevoel van het Romeinse leven van de elite.
Ten noorden, ten westen en ten zuiden bevinden zich grote begraafplaatsen – de begraafplaats ten zuiden van de stad is het meest indrukwekkend. Ondanks de verzakking door aardbevingen en de plunderingen door grafschenners zijn de grafmonumenten en sarcofagen indrukwekkend.
De stad is uiteindelijk in de vijfde eeuw verlaten en tot op heden zijn er geen opgravingen gedaan op de site.
Adres
Termessos
Bayatbademleri, 07800 Döşemealtı/Antalya, Turkije
