De internationaal beroemde televisieserie Downton Abbey werd opgenomen op Highclere Castle in Hampshire,het voorouderlijk huis van de Graven van Carnarvon. Het tegenwoordige huis is ontworpen door Sir Charles Barry, die ook gewerkt heeft aan de Houses of Parliament. De eerste schriftelijke vermeldingen van het landgoed dateren uit 749 na Chr. toen een Angelsaksische koning het landgoed toekende aan de bisschoppen van Winchester. Maar Highclere heeft ook banden met een veel eerdere datum (de 14e eeuw voor Chr), en de heerschappij van de beroemde Egyptische ‘jongensfarao’ Toetanchamon.
De Vallei der Koningen
De vijfde Graaf van Carnarvon, geboren in 1866, werd een enthousiaste amateur-Egyptoloog en bezocht met zijn vrouw Egypte meerdere keren. In 1907 stemde hij ermee in om opgravingen in Deir el-Bahri, bij Luxor, te financieren en nam de archeoloog Howard Carter aan om het werk uit te voeren. In 1914 kreeg Lord Carnarvon de concessie om in de Vallei der Koningen te graven en opnieuw gaf Carter leiding aan het werk. Veel graven waren door anderen in de vallei gevonden, maar de meeste waren leeg, geplunderd door grafrovers tot ver in de oudheid.
De opgravingen begonnen in 1914, maar werden onderbroken door de eerste Wereldoorlog en eind 1917 hervat. In 1922 had Carter maar weinig van enige betekenis gevonden en Lord Carnarvon besloot zijn financiële steun in te trekken. Carter was ook gefrustreerd en teleurgesteld over het gebrek aan vooruitgang, maar bleef ervan overtuigd dat er ergens in de Vallei der Koningen minstens één volledige en ongestoorde graftombe moest zijn. Hij overreedde Carnarvon om nog één seizoen te financieren
Toetanchamons graf
In 1922 begon Carter te graven onder de resten van een rij oude arbeidershutten. Toevallig struikelde een waterjongen over een steen onder het zand en meldde het voorval aan Carter. Bij het graven werd een aantal treden onthuld die naar beneden leidden naar een verzegelde deuropening. Dit was een veelbelovende ontwikkeling. Toen Lord Carnarvon naar Engeland was teruggekeerd, werd er opnieuw doorgegaan met de opgravingen en op 4 november 1922 stuurde Carter aan Carnarvon een telegram met de boodschap: “Eindelijk hebben we een prachtige ontdekking gedaan in de Vallei: een prachtige graftombe met intacte zegels; alles weer bedekt in afwachting van uw komst; gefeliciteerd”.
Carnarvon keerde met zijn vrouw terug naar Egypte en op 29 november 1922 betrad hij samen met Carter het graf. Carter kroop door een korte tunnel gevuld met puin, wat aangaf dat het graf was geopend en mogelijk door grafrovers was geplunderd. De tunnel eindigde bij een andere verzegelde deur, waarin Carter een klein gat maakte. Hij stak een kaars door het gat om eventuele vuile gassen te laten ontsnappen en keek vervolgens naar binnen. “Kun je iets zien?” vroeg Carnarvon en Carter antwoordde: “Ja, prachtige dingen.”
Gouden tronen, een strijdwagen en andere voorwerpen in de voorkamer van het graf, verstoord door grafrovers
De schatten van Toetanchamon
De ontdekking van het graf is een van de belangrijkste in de geschiedenis van de archeologie. Er werden meer dan 5.000 voorwerpen gevonden, waaronder beelden, gouden juwelen, strijdwagens, modelboten, muurschilderingen en de prachtige sarcofaag met de mummie van Toetanchamon met zijn prachtige gouden grafmasker.
Het beroemde gouden grafmasker van Toetanchamon, nu in het museum van Cairo
Vandaag de dag is het graf opengesteld voor publiek en de meeste voorwerpen die daar gevonden zijn, waaronder de sarcofaag van de koning en het beroemde gouden masker, zijn te zien in het museum van Caïro en af en toe zijn er “wereldtournees”. Maar niet alle …
Tijdens de restauratie van het interieur van Highclere Castle aan het einde van de 20e eeuw ontdekten arbeiders verborgen kasten in een doorgang. De kasten bevatten een enorme collectie oude Egyptische artefacten, waaronder vele uit het graf van Toetanchamon, die door Lord Carnarvon waren meegebracht naar huis. Deze zijn nu te zien in een Egyptische tentoonstelling die is ondergebracht in zes kamers in de kelders van het huis. De tentoonstelling vertelt het verhaal van de farao en de ontdekking van zijn graf door Howard Carter en de 5e graaf van Carnarvon.
Voorwerpen uit Toetanchamons graf in de Egyptische tentoonstelling in Highclere Castle
De vloek van de mummie
En hoe zit het met Lord Carnarvon zelf? Op 19 maart 1923 werd hij gestoken door een mug en de steek raakte geïnfecteerd toen hij zich vervolgens sneed bij het scheren. Bloedvergiftiging leidde tot longontsteking en hij stierf op 5 april in het Continental-Savoy Hotel in Caïro. Lady Carnarvon liet zijn stoffelijk overschot terugbrengen naar Engeland en zijn graf is, geheel terecht, te vinden op de top van Beacon Hill, een oud heuvelfort dat uitkijkt op Highclere Castle.
Kranten in de jaren 1920 waren net zo sensatiebelust als nu en hadden al snel de “Vloek van de mummie” uitgevonden, die iedereen die het graf van Toetanchamon was binnengedrongen, zou treffen. Dit leek Howard Carter, die tot 1939 leefde, niet te deren.
Vandaag de dag bevat Highclere Castle meer dan 250 kamers en bezoekers kunnen de belangrijkste staatsiekamers en enkele slaapkamers zien, evenals de Egyptische tentoonstelling in de kelders en de oude personeelsverblijven. Het huis is gelegen in ruim 400 hectare tuin en park, ontworpen door de beroemde 18e eeuwse landschapsarchitect “Capability” Brown. Van bijkomend archeologisch belang zijn het fort uit de IJzertijd en een aantal grafheuvels, oude veldwegen en veldsystemen. Een bezoek is zeer aan te bevelen!
Bronnen
Wikipedia artikelen over Toetanchamon, Lord Carnarvon en Howard Carter
https://www.highclerecastle.co.uk/
Tekst Alun Harvey
Vertaling Hans Meijering
