Biskupin in Polen is de plaats van een versterkte nederzetting uit de late Bronstijd die dateert uit de 8e eeuw voor Christus. De site ligt 100 km ten noordoosten van Poznan en bestaat uit een archeologisch museum en een openluchtmuseum met een levensgroot model van de nederzetting. Maar voor de Poolse bevolking heeft Biskupin veel meer dan een archeologische betekenis. Gezien de onrustige geschiedenis van Polen in de twintigste eeuw, heeft de opgraving en reconstructie van de nederzetting een cruciale rol gespeeld in het Poolse historische en nationale bewustzijn.
De site werd ontdekt door Poolse archeologen in 1933 en werd vervolgens opgegraven door een team van de Universiteit van Poznan. Het werd gezien als een symbool van de verworvenheden van Slavische voorouders in de prehistorie en werd
het “Poolse Pompeii” of het “Poolse Herculaneum” genoemd. Hoe anachronistisch het ook is, het bestaan van een bronstijdvesting op 70 km van de Duitse grens werd gezien als een symbool van prehistorisch verzet van het Poolse volk tegen buitenlandse indringers. Biskupin kwam voor op schilderijen en populaire romans uit die tijd.
Na de Duitse bezetting in 1939 werd Biskupin omgedoopt tot Urstädt en gingen de opgravingen door tot 1942 onder de SS-Ahnenerbe. Toen de Duitsers gedwongen werden zich terug te trekken, lieten ze het terrein overstromen in de hoop het te kunnen vernietigen, maar ironisch genoeg hielp dit bij het behoud van het oude hout. Na de oorlog werden de opgravingen door Poolse archeologen hervat en gingen ze door tot 1974.
Er zijn twee nederzettingsperiodes in Biskupin, die behoren tot de late Bronstijd en de vroege IJzertijd, 800-650 v.Chr. en 650-475 v.Chr. Beide nederzettingen zijn aangelegd als een rechthoekig raster met 11 straten, 3 meter breed. De oudere nederzetting bestond uit ongeveer 100 huizen gemaakt van eiken- en dennenstammen, elk huis ongeveer 8 bij 10 meter. Elk huis had een open ingang en twee kamers, waarvan één met een open haard, en bood plaats aan 10 tot 12 personen. De straten waren bedekt met houten planken als bescherming tegen de natte, drassige grond.
De nederzetting was omgeven door een wal van hout en aarde, met daarbovenop een hoge houten muur of palissade van meer dan 450 meter lang. Er was een houten golfbreker in het meer.
Levensgroot model
Het eerste levensgrote model van de nederzetting werd gebouwd in 1936, maar werd opzettelijk vernietigd door terugtrekkende Duitsers kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog werd het herbouwd, met de toevoeging van de wallen en een complete straat met huizen aan beide zijden. In de jaren 2000 werd op een deel van het oorspronkelijke terrein een “middeleeuws” houten kasteel gebouwd voor gebruik als filmset.
De site is nu een van de officiële nationale historische monumenten van Polen. Een nieuwe permanente tentoonstelling in het museum van Biskupin wordt eind 2020 geopend.
Bronnen
https://en.wikipedia.org/wiki/Biskupin
Tekst Alun Harvey
Vertaling Hans Meijering
