Vanaf de steentijd worden vondsten gedaan van draad en touw, denk aan plantenvezels en boombastvezels. Een bijzondere vondst is de ijsman Otzi met zijn schoenen en een messenheft. Naast het gebruik van wol blijven we draad en touw vinden van natuurlijke materialen in de brons- en ijzertijd: touw van bast en veenlijk met vlastouw om de nek. In de prehistorie zal de mens takken en vezels van planten en bomen hebben gebruikt als bindtouw, naaimateriaal of vlechtmateriaal. Touw kan je maken van diverse materialen, namelijk dierlijke en plantaardige materialen.
Veel kennis is verdwenen, maar kijken we naar andere landen en continenten dan zijn de technieken vaak gebruik en bekend. Er zijn twee manieren voor het maken van touw en koord, namelijk twijnen en vlechtwerk of draaien.
Touw van planten en bomen is niet zo sterk als dat we nu kennen uit de industrie. Om een touw met dezelfde sterkte te maken, moet je het touw dikker maken. Voorkom het breken van het touw door geen knikken te maken en het touw licht te bevochtigen zodat de vezels flexibel worden.
Door het touw in te insmeren van houtteer en olie kan het proces van rotten worden vertraagd en gaat het touw langer mee. Touw maken kost energie en tijd en was waardevol.
Dierlijke materialen
Voor kleiner bindwerk werd een pees gebruikt. De pees werd na het binden ingesmeerd met houtteer en vormde zo een heel stevige verbinding. Ook darmen zijn geschikt voor bindwerk. Voor het wat zwaarder bindwerk kon men ruwe huid gebruiken. De ruwe huid werd in repen gesneden. De repen huid werden nat geknoopt als de huid droogt wordt het verbinding sterk. Darmen en pezen zijn via slagers te verkrijgen. Ruwe huid kan worden gehaald als speciale hondenbotten. Week de botten voor een dag en haal deze uit elkaar. De ruwe huid is klaar voor verwerking.
Soorten planten en bomen voor touw
Van verschillende planten en de binnenste schors van bomen kunnen de vezels worden gebruikt, denk aan vezels van brandnetel, wilg en linde. In het verleden werd biezen tot een streng gevlochten en gebruikt als touw. Vlas is tot vandaag de dag een grondstof voor het maken van touw. Het vlas werd eerst gesponnen tot draden en de draden werden gevlochten tot een touw. Bij het oogsten maken we gebruik van natuurlijk omgevallen bomen of gevallen takken.
Workshop touw maken
In de workshop worden diverse materialen getoond aan het publiek. Ook het gemaakte touw van elke boom en plant. Het publiek mag zelf aan de slag met het winnen van brandnetel vezels en proberen touw te maken van vlas of brandnetel.
Bronnen
https://www.hunebednieuwscafe.nl/2018/07/bewerken-van-wilgenbast/
https://www.hunebednieuwscafe.nl/2017/02/lindebastoogsten-een-smerig-klusje/
https://www.hunebednieuwscafe.nl/2021/06/touw-maken-van-de-brandnetel/
Dankwoord
De workshop van dinsdag 29 juni is mede mogelijk gemaakt door de Fonds voor Cultuurparticipatie.
