In deze workshop leren we stap voor stap een atlatl (speerwerper, speerdrijver of werpstok) te maken, maar we maken ook meteen een speer om de atlatl meteen te gaan gebruiken. Dit instrument zorgt ervoor dat de speer over grotere afstand en met meer kracht kan worden gegooid. Met deze uitvinding kan je verder gooien dan met alleen een speer en dus wordt de afstand tot de prooi vergroot. Met speerwerper kan een snelheid van 150 km per uur worden bereikt en een afstand van 100 meter. Nauwkeurig is de speer op een afstand van 20 meter. Door de uitvinding van de pijl en boog is de speerwerper en speer vervangen. Vandaag de dag is de atlatl nog steeds in gebruik bij de Inuit in Noord-Amerika als een harpoenwerper en bij de Aboriginals in Australie. De Aboriginals noemen de speerwerper woomera. Over de hele wereld zijn verschillende atlatls gevonden – denk aan vorm, materiaal en ontwerp – functie is altijd gelijk gebleven.
De oudste atlatl en de naam
De eerste aanwijzigingen voor het gebruik van atlatl dateert zo’n 42.000 jaar geleden – de Australische vondst van de Mungo Man zou een zogeheten atlatl-elleboog vertonen door het vele speerwerpen. Onderzoekers zien zeker bewijzen dat de speerwerper al 30.000 jaar wordt gebruikt door de moderne mens in Europa. De oudste speerwerpers zijn te dateren in het Laat-Paleolithicum – ongeveer tussen 21.000 en 17.000 jaar geleden. Deze periode wordt ook wel omschreven als het Magdalenien en opvallend voor deze periode zijn versierde speerwerpers – vaak in de vorm van dieren. Met de kennis van dateringen op dit moment lijkt de atlatl van Combe Saunière (Dordogne) de oudste met een ouderdom van 17.500 jaar. Deze speerwerper is gemaakt van rendiergewei.
De naam atlatl komt doordat deze uitvinding voor het eerst werd gezien door de Spaanse veroveraars in de 16e eeuw in Mexico. De Azteken noemde de speerwerper in hun taal Nahuatl atlatl en de Spanjaarden namen dit over. Het wapen stond bekend als zo krachtig dat het door metaal kon schieten.
Benodigdheden
- tak van 45-60 cm
- tak met lengte van je lichaam plus 30 cm
- zaag
- zakmes
- vuur
- steen
Stap voor stap
Stap 1. Zoek een rechte tak met knik – een tak van 45-60 cm. TIP: De afmetingen van een atlatl zijn gemiddeld voor de werpstok 45-60 cm. Je kan de afmetingen aanpassen naar wat je prettig vindt bij het gooien.
Takken met een knik. 
Atlatl.
Stap 2. Zoek een rechte tak – een duimdikke tak met de afmeting van je lengte plus 30 cm. TIP: De speer maak je een kop groter dan je lengte. Je kan de afmetingen aanpassen naar wat je prettig vindt bij het gooien.
Stap 3. Met een mes kan je bast verwijderen van de speerwerper en de speer. De dikke kant van de speer gebruiken voor de punt en de speer lichtelijk topzwaar maken kan zorgen voor betere controle. Hierdoor vliegt de speer niet over de kop.
Stap 4. De speer kan je voorzien van een speerpunt door te vormen en te harden in het vuur te houden en te slijpen over een steen.
Stap 5. Versier de atlatl met je zakmes. Een simpele atlatl van een tak werkt ook prima. Je kan de atlatl zo mooi maken als je wilt en we kennen vele verschillen in ontwerp.
Je bent klaar voor actie!
Door Karin Olfert en Nadine Lemmers
Dankwoord
De workshop van dinsdag 15 juni is mede mogelijk gemaakt door de Fonds voor Cultuurparticipatie.
Bronnen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Speerwerper_(hulpmiddel)
https://en.wikipedia.org/wiki/Spear-thrower
https://www.donsmaps.com/atlatl.html
