Aland is een archipel bestaande uit duizenden grote en vooral kleinere eilanden en rotsbulten in het zuidwesten van Finland. De Aland-eilanden liggen over de overgang van de noordelijke Oostzee naar de Botnische Golf.
Het gebied wordt voor het grootste deel ingenomen door een 4000 km2 groot rapakivimassief. Rapakivi’s zijn meest granietische gesteenten van Precambrische ouderdom (1640 miljoen jaar).
Rapakivi zwerfstenen komen in ons land bijzonder veel voor, vooral op plaatsen waar Oost-Baltische keileem aan of dicht onder het oppervlak aanwezig is. Dit is vooral het geval in het Hondsrug-gebied in Oost-Drenthe en de voortzetting daarvan in de provincie Groningen.
Rapakivi’s komen in Oost-Drenthe bijzonder veel voor en ook in een zeer grote variatie. Twee identieke zwerfstenen zijn moeilijk te vinden. We kunnen onze rapakivi-zwerfstenen verdelen in plutonieten ofwel dieptegesteenten, ganggesteenten en vulkanieten. Van deze laatste is Aland kwarts-porfier de bekendste vertegenwoordiger.
Aland-rapakivi is ongetwijfeld de bekendste zwerfsteensoort in Noord-Nederland en daarbuiten. In verweerde toestand zijn zwerfstenen makkelijk te herkennen aan hun opvallende ‘ringetjes-structuur’. In een roodachtige tot roodbruine grondmassa komen talrijke, tot ca. 2cm grote, ronde veldspaat-eerstelingen voor. Ze zijn omgeven door een opvallende witte rand.
Er zijn verschillende soorten gesteenten uit dit gebied waaronder Haga graniet, Pyterliet, Lemland graniet en meer. Deze zijn beschreven en met veel foto’s te zien op www.stenenzoeken.nl
Tekst en foto’s Harry Huisman.
