750 tot 850 meter diepte onder de bodem van zuidoost Drenthe liggen fossiele planten- en dierenresten van ongeveer 130 miljoen jaar geleden. Onder invloed van de druk van laag op laag ontstond hieruit aardolie.
Het olieveld van Schoonebeek werd in 1943 ontdekt na opsporingswerkzaamheden van een Nederlands bedrijf:de Bataafse
Petroleum Maatschappij.
De olie, een dikke stroperige vloeistof ligt diep tussen zandsteenlagen, waardoor ‘ontsnappen’ onmogelijk was.
Zo ontstond er een groot oliereservoir. Het bleek het op 1 na grootste olieveld van West Europa. Het olieveld van
Schoonebeek.
De Schone was een beek die stroomde op de zandgrond. De beek viel op in het veenland door zijn zwarte watertjes en meren.
De olie, een fossiele brandstof, werd vanaf de midden jaren ’40 omhoog gepompt door zogenaamde Jaknikkers. Dat waren bovengrondse pompen die een knikkende beweging maakten op de olie op te pompen.
Tussen 1943 en 1996 zijn er 250 miljoen vaten olie opgepompt bij Schoonebeek. De olie werd daarna per trein vervoerd van Drenthe
naar Rotterdam Pernis.
Het is niet altijd goed gegaan. Op maandag 8 november 1976 had 1 van de afsluiters van het boorgat het begeven. Daardoor spoot er twee dagen lang olie, vermengd met zand uit de put. Het hele dorp Schoonebeek was bedekt met een dikke laag oliehoudend zand. Het kostte
daarna veel moeite om alles weer te reinigen.
De Jaknikkers zijn intussen vervangen door een modernere manier om de olie op te pompen.
Maar ga je bij Schoonebeek de grens over naar Duitsland, dan zie je nog steeds werkende Jaknikkers overal in het landschap.
En midden in Schoonebeek staat de laatste Jaknikker staan. Hij knikt nog wel maar haalt geen olie meer uit de diepe Drentse bodem.
