Arthur is schildknaap van de arrogante Kay, de zoon van Arthur’s pleegvader Ector, en de jongen komt er tot zijn schrik achter dat hij de wapens van Kay is vergeten. Hij ziet tot zijn grote opluchting een zwaard en wil dit voor Kay pakken. Moeiteloos trekt hij het uit de steen…
Zo begon ook mijn vorige artikel, maar de rest van dit verhaal is geen herhaling. Nu de jonge Arthur het zwaard in handen heeft, begint een ongelofelijk avontuur. De bevolking herkende dat Arthur de rechtmatige koning was. De jongen wist zelf niet dat hij de zoon van Uther Penragon en Igraine was. Arthur’s vader had zich vermomd als de man van Igraine, met behulp van de tovenaar Merlijn, en kwam op deze manier bij haar in bed.
In mijn vorige artikel ben ik ingegaan op de verhalen over koning Arthur en megalieten die met hem in verband worden gebracht. Heb je dit artikel gemist? Dan kun je het hier lezen: koning arthur en megalieten. Het is belangrijk te weten dat er een lange geschiedenis vooraf ging aan de geboorte van Arthur. Het begint zelfs in Griekenland, het vertrek uit Troje. Zo ver wil ik niet teruggaan in dit artikel. We blijven in wat nu Groot-Brittannië is. Een zeer bekend megalithisch bouwwerk wordt met de vader van koning Arthur en de tovenaar Merlijn in verband gebracht en daar wil ik in dit artikel iets over vertellen. Ik denk dat iedereen dit bouwwerk wel kent: Stonehenge.
Het zijn woelige tijden, er wordt een enorme strijd gestreden. Merlijn voorspelt de komst van Aurelius Ambrosius en Uther. Bij aankomst in het gebied wordt Aurelius Ambrosius dan ook meteen tot koning benoemd. Er zijn enorm veel mannen gestorven op een verraderlijke manier.
De vijfde-eeuwse koning Aurelius Ambrosius wilde een groot gedenkteken bouwen voor de Brits Keltische edelen die door de Saksen waren gedood in Salisbury.
Merlijn adviseerde hem om de Reuzenring te gebruiken. De koning droeg zijn broer Uther en Merlijn op, tezamen met 15.000 man, het bouwwerk uit Ierland te halen. Ze versloegen een Iers leger onder leiding van Gillomanius, maar konden de enorme stenen niet verplaatsen.
Met de hulp van Merlijn transporteerden ze de stenen naar Groot-Brittannië en richtten ze weer op zoals ze hadden gestaan.
Volgens het verhaal waren de stenen van Stonehenge genezende stenen, die reuzen uit Afrika naar Ierland hadden gebracht. Ze waren geplaatst op de berg Killaraus om een stenen cirkel te vormen, bekend als de “Giant’s Ring” (“Reuzenring”) of “Giant’s Round” (“Reuzencirkel”).
De twaalfde-eeuwse “Historia Regum Britanniae” (“Geschiedenis van de koningen van Groot-Brittannië”) van Geoffrey van Monmouth vertelt hoe Stonehenge uit Ierland werd gehaald met de hulp van de tovenaar Merlijn. Geoffrey’s verhaal verspreidde zich wijd. Er zijn varianten van het verhaal in bewerkingen van zijn werk, zoals Wace ’s Normandisch-Franse “Roman de Brut”, Layamon’s Middelengelse “Brut” (ook wel bekend als “The Chronicle of Britain”) en de Welshe “Brut y Brenhinedd” (“Chronicle of the Kings”).
Uther zou dus verantwoordelijk zijn voor de bouw van Stonehenge, geholpen door de tovenaar Merlijn en in opdracht van zijn broer. Wellicht heeft de voornaam Uther dezelfde oorsprong als Arthur.
Aurelius Ambrosius wordt door Eapa vergiftigd. De koning wordt binnen Stonehenge begraven. Bij zijn dood verschijnt er driemaal een komeet, waarna Uther zich Pendragon noemt: Leider van de Draken. In het Frans wordt de vader van Arthur ‘Uterpendragon’ of ‘Utependragon’ genoemd, in het Welsh ‘Uthyr Pendragon’ en in het Iers ‘Iubhair’.
Uther verslaat Octa en Eosa, maar wordt met honderd anderen vergiftigd als ze water uit een heldere fontein drinken. Dan wordt ook hij, naast zijn broer Aurelius Ambrosius, binnen Stonehenge begraven. Arthur volgt hem pas veel later op als koning der Britten, na het zwaard van zijn vader uit een steen te trekken.
De expert in de Britse prehistorie aan University College London, Mike Parker Pearson, vertelt dat het verhaal een “kern van waarheid” kan bevatten. De zandstenen sarsens die de buitenste ring vormen van Stonehenge zijn afkomstig uit de buurt van het Engelse plaatsje West Woods, op een steenworp afstand van Stonehenge.
Merlijn de Tovenaar troonde volgens het verhaal een groep kerels naar Ierland om er een magische stenen cirkel te ontmantelen en weer op te bouwen in Engeland. Die mythe is al 900 jaar geleden op schrift vastgelegd en werd hoogstwaarschijnlijk al veel langere tijd mondeling, via liederen, doorgegeven. En inderdaad…bepaalde stenen hebben een enorme afstand afgelegd.
De kenmerkende blauwe stenen zijn afkomstig uit twee voormalige steengroeven in Wales, waar een groot aantal sporen van neolithische delfactiviteiten zijn gevonden. Mike Parker Pearson, een professor met 20 jaar Stonehenge-ervaring, noemt het de “meest opwindende” vondst uit zijn carrière. Van de ongeveer 80 blauwe stenen die ooit op Stonehenge stonden, zijn er nog 43 over. Ze vormen een binnenste ‘hoefijzer’ in een cirkel van veel grotere monolieten van zandsteen.
In het vorige artikel noemde ik al de steencirkel Bedd Arthur (ook wel Beddarthur – “Arthur’s graf”). Het is gelegen in de Preseli heuvels, ten noordwesten van Mynachlog-ddu (ook Mynachlogddu), nabij Cardigan in Pembrokeshire in Wales. Volgens de lokale folklore is het de laatste rustplaats van koning Arthur.
Bedd Arthur is een hoefijzervormige ovalen steenkring, wat heeft geleid tot speculatie dat het de hoefijzer vorm van de blauwe stenen van Stonehenge heeft beïnvloed.
Bedd Arthur ligt aan de ‘Golden Road’, deze loopt door de Presili heuvels langs Carn Menyn (vindplaats van de blauwe stenen van Stonehenge).
Nordisk Familjebok (1918)
Er zit nogal een verschil in de tijden: waar de binnenste ring van Stonehenge 2900 jaar geleden werd gebouwd, wordt door Geoffrey van Monmouth een vijfde-eeuwse koning genoemd als degene die verantwoordelijk was voor de bouw. Toch is de mythe interessant; uit archeologisch onderzoek blijkt dat het loodzware bouwwerk Stonehenge oorspronkelijk inderdaad in Wales stonden, daarna zo’n 225 km verplaatst werd naar Engeland om het daar opnieuw op te bouwen. Wales, dat in de tijd van de schrijver Geoffrey van Monmouth tot Ierland behoorde.
Uitgehakte stenen, die de prehistorische steenhouwers hebben laten liggen, werden gevonden op het Preseli plateau. Ook troffen de onderzoekers resten aan van kampvuren. Door het houtskool te analyseren, slaagden ze erin om te bepalen wanneer de steenhouwers de stenen voor Stonehenge ongeveer uit de rotsformaties hebben gehakt. In een rotsformatie met de naam Craig Rhos-felin gebeurde dat waarschijnlijk 3400 jaar geleden. In een andere deel van de Preseli heuvels, genaamd Carn Coedog, werden de Stonehenge-granieten zo’n 3200 jaar geleden verwijderd. Dat is opmerkelijk aangezien de binnenste stenencirkel van Stonehenge in het Britse graafschap Wiltshire pas 2900 jaar geleden is gebouwd.
Deze plattegrond laat de trilithon lateien voor de duidelijkheid weg. Gaten die geen stenen meer of nooit bevatten, worden weergegeven als open cirkels en stenen die vandaag zichtbaar zijn, worden gekleurd weergegeven, grijs voor sarsen en blauw voor de geïmporteerde steen, voornamelijk blauwe steen.
1 = The Altar Stone, een monoliet van zes ton groene micazandsteen uit Wales
2 = grafheuvel zonder begrafenis
3 = “Grafheuvels” (zonder begrafenissen)
4 = De gevallen ”Slaughter Stone”, 4,9 meter lang
5 = De ”Heel Stone”
6 = Twee van de oorspronkelijk vier ”Station Stones”
7 = Sloot/greppel
8 = Binnenoever
9 = Buitenoever
10 = The Avenue, een parallel paar sloten en oevers die over 3 km leiden naar de rivier de Avon
11 = Ring van 30 kuilen genaamd de ”Y Holes”
12 = Ring van 29 kuilen genaamd de ”Z Holes”
13 = Cirkel van 56 kuilen, bekend als de ”Aubrey Holes”
14 = Kleinere zuidelijke ingang
Stonehenge werd vermoedelijk opgericht in de periode tussen 3.000 en 1.600 voor Christus. Door gebruik te maken van petrografie, een geologische onderzoeksmethode waarbij de mineraalwaarden en textuur van verschillende stenen wordt vergeleken, heeft dr. Richard Bevins van het National Museum Wales de oorsprong van het gesteente kunnen vaststellen. Samen met zijn collega, dr. Rob Ixer van de universiteit van Leicester, was hij ruim negen maanden bezig met het onderzoek op het Preseli plateau. Uiteindelijk bleken veruit de meeste stenen van Stonehenge afkomstig te zijn uit het Rhos-y-felin gebergte in de Welshe regio Pont-Saeson, op ruim 220 kilometer afstand van Stonehenge in Zuid-Engeland. Van slechts vier stenen is nog niet bekend uit welke regio ze afkomstig zijn.
Op nog geen vijf kilometer van de steengroeven in de Preseli-heuvels in het Welshe Pembrookshire is ontdekt dat een enorme steencirkel van onze neolitische voorouders is afgebroken. Waun Mawn (“veenmoeras”) was de derde grootste steencirkel in het Verenigd Koninkrijk en had gelijkaardige kenmerken als die van het monument van Stonehenge. Zo is de diameter van 110 meter dezelfde als die van de greppel rond Stonehenge. En net zoals het iconische bouwwerk bij Amesbury in het Engelse graafschap Wiltshire is Waun Mawn in lijn geplaatst met de zonsopgang van de midzomerzonnewende. Waun Mawn werd 5600 tot 5000 jaar geleden opgericht, nog vóór de bouw van Stonehenge, en dus later (bijna compleet) ontmanteld.
In recente theorieën is Stonehenge niet alleen een observatorium waar astronomische gebeurtenissen werden gevolgd, maar was het een plek waar mensen vanuit verre streken genezing zochten. Je zou het kunnen vergelijken met een plek zoals Lourdes. De theorie is onder andere gebaseerd op een aantal skeletten uit de bronstijd die in het gebied zijn opgegraven en tekenen van botmisvormingen vertonen. Zo’n 5000 jaar geleden was het een cirkelvormige aarden wal en sloot, maar men bleef het complex uitbreiden. Houten palen werden rond 2600 v.Chr. vervangen door 80 blauwe stenen uit Wales (die minstens drie keer werden herschikt nadat de grotere sarsenstenen enkele honderden jaren later waren toegevoegd).
Er wordt onderzoek gedaan naar menselijke resten die bij Stonehenge gevonden zijn. Een druïde, King Arthur Pendragon, verloor een rechtszaak waarmee hij dit wilde tegenhouden. Eerder onderzoek op menselijke resten die in de Aubrey Holes gevonden waren, wees uit dat deze personen uit West-Wales afkomstig waren. Opnieuw komt dit overeen met de vindplaats van de blauwe stenen. En de blauwe stenen die nu als hoefijzer binnen de zandstenen zijn opgesteld, stonden eerder juist op de plek van 56 van de Aubrey Holes.
Foto genomen in het bezoekerscentrum van Stonehenge, beheerd door English Heritage.
Men legde enorme afstanden af om bij Stonehenge te komen met de hoop te genezen. En zo lijkt Stonehenge op een plek die bekend is uit de Arthurverhalen. Arthur werd, zwaargewond, naar Avalon gebracht om te genezen. Avalon was de plaats “waar de dames zijn die alle magie van de wereld kennen”.
Er zijn wereldwijd talloze plekken bekend waar priesteressen mensen konden genezen, zo tonen archeologische vondsten aan. In de Griekse inscriptie op een reliëf bij een tempel in Maionia staat: ‘Aan Artemis-Anaeitis heeft Charite, de dochter van Apollonios, nadat haar een ongeluk was overkomen en nadat zij door de priesteres met een toverspreuk is genezen, haar gelofte volbracht.’ Een verklaring voor deze tekst: de zieke vrouw Charite heeft de godin beloofd om een votiefreliëf bij de tempel op te richten indien zij van haar ziekte zou genezen. Mede dankzij de bezweringen van de priesteres is zij er weer bovenop gekomen. Vervolgens heeft zij haar belofte aan de godin ingelost; ze liet de votiefsteen plaatsen.
In het artikel megalieten in de maneschijn gaf ik aan dat archeoloog Andy Jones in verband met een onderzoek naar cupmarks, die alleen onder bepaalde omstandigheden te zien zijn, meldde: “Stonehenge does have markings, and I think that many more would be found at sites across the country if people were to look at them in different light.” Ik ben heel benieuwd wat voor markeringen er bij Stonehenge te vinden zijn.
Marinda Ruiter
Gebruikte bronnen
Koning Arthur in meervoud, de mythe ontrafeld, Jozef Janssens, Davidsfonds Uitgeverij, 2017
https://en.wikipedia.org/wiki/Stonehenge#Arthurian_legend
https://archeologieonline.nl/nieuws/oorsprong-stenen-van-stonehenge-ontdekt
https://www.ad.nl/buitenland/druide-verliest-rechtszaak-onderzoek-stonehenge-gaat-door~ae7ef84e/
https://today.vub.be/nl/artikel/nieuw-licht-op-de-mensen-die-stonehenge-bouwden
https://www.eoswetenschap.eu/geschiedenis/begraafplaats-stonehenge-niet-alleen-voor-buurtbewoners
https://www.nationalgeographic.com/history/article/stonehenge-1
Wijreliëfs voor Artemis
Afbeeldingen
Zonsopkomst bij Stonehenge, William Giles (1872 -1939) door William Giles (1872 -1939) – https://archive.org/stream/lesartsrevuemens1912pariuoft#page/124/mode/2up, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8898017
Uther Pendragon verwekt Arthur bij Igraine door Bilinmiyor – http://expositions.bnf.fr/arthur/grand/fr_95_149v.htm, Kamu Malı, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=73451978
De oudst bekende afbeelding van Stonehenge, uit het tweede kwart van de 14e eeuw. Een reus helpt Merlijn om Stonehenge te bouwen. Uit een manuscript van de Roman de Brut door Wace in de British Library (Egerton 3028) door Onbekend – http://www.bl.uk/catalogues/illuminatedmanuscripts/ILLUMIN.ASP?Size=mid&IllID=11718, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1785444
Uther Pendragon door Matthew Paris – cropped from File:Uther-Pendragon,-Aethelbert- Arthur-Oswald-Paris-Epitome-Chronicles.png, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=73386801
Stonehenge tijdens midzomer door Nordisk familjebok (1918), vol.27, p.115 [1], Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1287018
Stonehenge at Sunset door John Constable – wgGUNma2awkLzw at Google Cultural Institute maximum zoom level, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=21995441
Crematieresten door TobyEditor – Eigen werk, CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=61157432
Reconstructie van Stonehenge fase 3 door Ökologix – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=34888529
