Objectnummer: 200001
Fossiel hout uit Ellertshaar
Het stuk fossiel hout op de foto is de grootste stuk fossiel hout tot dusver in Drenthe ooit gevonden. Het meet 46 bij 19 cm en is 13,5 kilo. Het is naaldhout van Tertiaire afkomst. De steen is gevonden in de zandgroeve van Ellertshaar en is geschonken door Jelle de Jong uit Drachten. Deze steen is onderdeel van de geologische collectie van het Hunebedcentrum.
Achtergrondinformatie
Fossiel hout is door zijn aard en herkenbaarheid een geliefd verzamelobject. Het verkiezelde hout uit onze zandwinningen is door het riviertransport enigszins afgerond. De vondsten doen qua vorm sterkt denken aan aangespoeld drijfhout op onze stranden.
De typische vorm van versteend hout wordt veroorzaakt door de vezelrichting van het oorspronkelijke hout.
In Noord- en Oost-Nederland is fossiel hout te vinden. In het uitgehorde zand grind van de zandwinningen komt het vrij algemeen voor.
De vondsten zijn afkomstig uit de grindhoudende onder- en midden pleistocene kwartszanden van de Formaties van Appelscha en Urk.
Meestal gaat het om kleine hoekig afgeronde splijtstukjes. Het makkelijkst herkenbaar is het geelwit gebleekt hout. Donkerbruin en zelfs bijna zwart gekleurd hout komt ook vrij algemeen voor.
De talrijke vondsten van geelwitte, beige, bruine tot bijna zwart stukjes verkiezeld hout laten zien dat de onderlinge variatie erg groot is. Dat heeft niet zozeer te maken met de oorspronkelijke soortverschillend, het is vooral te danken aan verschillen in verkiezelingsgraad en de mate van verwering van de zwerfsteentjes.
De meeste stukjes fossiel hout zijn meer of minder langwerpig en hoekig van vorm. Vorm en structuur van het verkiezelde hout is te danken aan de vezelrichting van het oorspronkelijke hout. De stukjes hout bezitten daarom vaak kantige vlakken.
Grotere stukken versteend hout zijn zeldzaam. Tot voor enkele tientallen jaren kwamen deze vondsten zo nu en dan uit de stenenvangers van de zandzuigers te voorschijn.
Omdat de wijze van zandzuigen de laatste jaren is gewijzigd, behoren vondsten van grote stukken versteend hout vrijwel tot het verleden.
Veel, zo niet alle stukken versteend hout uit de zandwinningen in Noord- en Oost Nederland hebben een Duitse herkomst. Scandinavie komt als herkomstgebied niet in aanmerking. Noord-Duitsland misschien nog wel. Uit de Saale-keileem zijn op een enkele uitzondering na geen vondsten van versteend hout bekend.
Vooral de Elbe en zijn rijrivieren hebben gedurende het Onder-Pleistoceen uit midden en oostelijk Duitsland talrijke stukken fossiel hout naar onze streken vervoerd – deels in de vorm van rolsteen, deels ingevroren in drijvend grondijs.
Vaak gaat het om sterk gebleekt, geelwit gekleurd hout, waarvan de oorspronkelijke houtstructuur vaak bijzonder goed bewaard is gebleven. Opvallend is dat vee van de vondsten een duidelijke groeistructuur laten zien – een aanwijzing dat het vooral om Tertiair hout gaat.
Collectie
Het versteende hout is onderdeel van de deelcollectie ‘fossielen uit zandgroeves’ van het Hunebedcentrum
Meer informatie
Meer informatie: https://www.hunebednieuwscafe.nl/2021/03/versteend-hout-in-het-grind/https://www.hunebednieuwscafe.nl/2021/03/versteend-hout-in-het-grind/
