De spar werd ontdekt op een berg in een nationaal park in Midden-Zweden. Hoewel de stam veel jonger is, is het wortelstelsel minstens 9.500 jaar oud. De boom schoot wortel aan het einde van de laatste ijstijd, maar kan ouder zijn. De boom ontstond in 7550 voor Christus, waardoor hij ouder is dan de opgetekende geschiedenis.
Op een berg in Midden-Zweden is de oudste boom ter wereld gevonden – en hij groeit nog steeds. De 9.500 jaar oude Noorse spar werd ontdekt door wetenschappers van de universiteit van Umeå tijdens een boomtelling in 2004 in het Fulufjällets National Park in Zweden. De leeftijd van de boom werd vastgesteld met behulp van koolstof-14-datering in een laboratorium in Miami, Florida na een onderzoek door de universiteit. Oud worden: de 9.500 jaar oude Noorse spar wordt beschouwd als de oudste boom ter wereld en groeit op een berg in Midden-Zweden.
De boom, genaamd Old Tjikko, afgebeeld op een minder koude dag, werd gevonden door een team van wetenschappers tijdens een volkstelling van 2004. Ze heeft zo lang kunnen overleven dankzij het proces van vegetatieve vermeerdering, wat betekent dat ze zichzelf effectief kan klonen. Hoewel het zichtbare deel van de 4 meter hoge boom relatief nieuw is, groeit het wortelsysteem al bijna tienduizend jaar. De delen van het wortelstelsel die naar de Verenigde Staten werden gestuurd dateerden bijna 10.000 jaar geleden, het is mogelijk dat andere delen ouder zijn, vertelde de lokale bevolking aan Aftonbladet.
Koud en oud: De leeftijd van de boom werd vastgesteld door een laboratorium in Florida dat delen van het wortelsysteem analyseerde. Opgeknapt: De stam en dennen zijn beduidend jonger dan 9.500 jaar, maar het wortelstelsel groeit ondergronds sinds de laatste ijstijd. ‘Tijdens de ijstijd was de zeespiegel 120 meter lager dan nu en veel van wat nu de Noordzee is in de wateren tussen Engeland en Noorwegen was in die tijd bos’, zei professor Leif Kullman, professor fysische geografie aan de universiteit van Umeå. ‘Ik kan me voorstellen dat het waarschijnlijk is dat de eerste dennen uit deze gebieden kwamen.’ Professor Kullman heeft de boom Old Tjikko genoemd, naar zijn Siberische Husky. Hij zegt dat wind en lage temperaturen ervoor hebben gezorgd dat de boom ‘als een bonsaiboom’ is geworden met veel sparren en een kleine stam. ‘Zo oud kunnen grote bomen niet worden’.
Het duizelingwekkend lange leven van de oude Tjikko. Volgens koolstofdatering ontsproot Old Tjikko rond 7550 voor Christus, waardoor het ouder is dan de geschreven geschiedenis. Het is ’s werelds oudste bekende Noorse spar en bracht de eerste paar duizend jaar van zijn leven door als een struikformatie die bekend staat als een krummholz. Kullman verklaarde dat “het feit dat we deze spar tegenwoordig als een boom kunnen zien, een gevolg is van de recente klimaatopwarming sinds ongeveer 1915.” Het gebied waar de boom bijna 10.000 jaar geleden voor het eerst ontkiemde, was een ruw toendragebied, maar toen het
klimaat begon op te warmen, kon de boom uitgroeien van een struik tot een normale boomformatie. De ontdekking van een boom die zo oud is in de regio bewees ook dat het klimaat in Zweden eigenlijk veel eerder was opgewarmd dan wetenschappers eerder hadden aangenomen.
De boom heeft het zo lang overleefd door vegetatief klonen. De zichtbare boom is relatief jong, maar maakt deel uit van een ouder wortelstelsel dat duizenden jaren oud is. De stam van de boom kan meerdere keren afsterven en opnieuw groeien, maar het wortelsysteem van de boom blijft intact en ontspruit op zijn beurt een andere stam. De stam leeft misschien maar ongeveer 600 jaar, en wanneer een stam sterft, groeit er uiteindelijk een andere terug op zijn plaats. Ook kan zware sneeuwval elke winter de laaggelegen takken van de boom naar de grond duwen, waar ze wortel schieten en overleven om het volgende jaar weer te groeien in een proces dat bekend staat als gelaagdheid. Gelaagdheid treedt op wanneer de tak van een boom in contact komt met de aarde en nieuwe wortels uit het contactpunt ontspruiten. Van andere bomen, zoals kustsequoia’s en western red ceders, is bekend dat ze zich voortplanten door middel van gelaagdheid.
Eerdere onderzoekers beschouwden de Noorse sparrensoort als een relatieve nieuwkomer in Zweden, met theorieën die veronderstelden dat de boom ongeveer 2000 jaar geleden naar het gebied migreerde. Bomen die veel ouder zijn dan 10.000 jaar zouden praktisch onmogelijk zijn in Zweden, omdat het gebied tot ongeveer 11.000 jaar geleden in de greep was van een wereldwijde ijstijd. Als je ooit in de provincie Dalarna in Zweden bent, is het een bezoek waard, want het is een kans om een van de oudste levende bomen ter wereld te zien. Er loopt een klein pad omhoog naar de boom, maar dit is niet gemarkeerd, omdat parkwachters grote groepen toeristen niet willen aanmoedigen om de boom te omsingelen.
