Hunebedbouwers en moeraswijn?
Moeraswijn… klinkt leuk en smaakt ook nog eens erg lekker. Een aanrader voor liefhebbers van vlierbloesemsiroop. Dit recept heb ik een tijd geleden al geschreven, maar recent hoorde ik van iemand dat pollen van de moerasspirea (Filipendula ulmaria) zijn teruggevonden op trechterbeker aardewerk. Dat betekent dat de Hunebedbouwers dit plantje ook al gebruikte in (de bereiding van) recepten. Dat maakt dit onderwerp extra interessant voor het Hunebednieuwscafé! In het geval van de Hunebedbouwers ging het om een soort bier wat zij brouwden met het plantje eraan toegevoegd. De kans is aanwezig dat moerasspirea werd gebruikt vanwege de smaak. In het Engels heet de plant ‘meadowsweet’. Het smaakt dan ook licht zoet. Wat ook zou kunnen is dat het plantje werd gebruikt vanwege de pijnstillende werking. Het bevat namelijk net zoals de wilg (salix) salicylzuur. Dit heeft een ontstekingsremmende en pijnstillende werking.
Een aantal jaar geleden heb ik in Zweden een dessertwijn gemaakt van een plantje (moerasspirea) wat in de volksmond ‘elandengras’ wordt genoemd, de elanden snoepen er graag van. Een plantje van ongeveer 1 tot 2 meter hoog met een wit-gelige bloem wat een erg kenmerkende geur heeft. Het plantje groeit goed in drassige graslanden en het staat er hier op sommige plekken in Drenthe vol mee! In heel Nederland is het wel te vinden eigenlijk. Het uiteindelijke resultaat is licht zoet en bruisend, een beetje zoals champagne. Volgens het recept lijkt het in bereidingswijze op honingbier/mede, het is eigenlijk helemaal geen champagne of wijn maar wordt wel zo genoemd. Het volgende recept van Scandinavische bodem heb ik gebruikt: Hyleblomst sjampanje (Vlierbloesem champagne), met de vlier vervangen door de moerasspirea. https://gomett.wordpress.com/2020/07/13/hylleblomst-sjampanje/
Moerasspirea in het kort
Bloeiperiode vanaf juni t/m augustus.
Zeer algemeen.
Hoogte 60 tot 120 cm.
Doorsnede van de bloem 4 tot 8 mm.
Voordat je gaat plukken
Zorg dat je 100% overtuigd bent dat je de goede plantensoort plukt. Er zijn niet eetbare of zelfs giftige soorten die erg op eetbare soorten kunnen lijken.
Pluk wilde planten met mate.
Recept voor 8L wijn /champagne
Bereidingstijd: 30-40 min verspreid over 2-4 dagen.
Let wel op! Je moet de eerste weken thuis zijn om dagelijks de champagne te kunnen ‘luchten’, anders explodeert je weck pot. Dit recept maakt 8L champagne. Ik heb het gehalveerd om eerst even te testen.
Met mate: Het plantje bevat zoals ik eerder noemde een goede dosis salicylzuur/ aspirine (zit overigens wel het meeste in de stengel). Helaas helpt de asprine niet bij de kater van de volgende dag. Het advies is om simpelweg niet teveel te drinken! (het alcoholpercentage valt immers ook niet tegen).
Benodigdheden:
-Grote pan
-Theedoek
-Weckpot(ten)
-Fijnmazige zeef
-Rasp
-Trechter
Het originele recept vraagt om 18-20 grote vlierbloesem toppen, ik heb een halve emmer moerasspirea toppen gebruikt voor een gehalveerde hoeveelheid. Het is een beetje gokken maar ik zou zeggen 1 emmer moerasspirea voor 8L champagne.
Ingrediënten:
-1 emmer (10L) moerasspirea
-2,5L kokend water
-3,5L koud water
-1kg goede honing (evt te vervangen voor 1,5kg suiker)
-4 grote citroenen, sap en schil
-2 eetlepels appelazijn
Voorbereiden:
-Pluk en reinig de bloemen. Verwijder de grotere stelen.
-Was de citroenen, rasp de schil en pers het sap eruit.
Bereidingswijze:
1. Doe de honing in de pan en voeg het kokende water toe.
2. Roer tot de honing helemaal oplost.
3. Voeg het koude water toe.
4. Voeg al roerend het citroensap, de appelazijn en de bloemen toe. (in het recept stond niet duidelijk dat de citroenrasp er ook bij moet, ik heb het wel gedaan. Je schijnt ook de citroenen met schil in plakjes toe te kunnen voegen).
5. Doe de theedoek over de pan en laat het mengsel ten minste 48 uur op een koude, donkere plek staan. Roer minimaal 2 x per dag de boel door elkaar.
6. Aan het einde van deze 48 uur zou je tekenen van gisting moeten zien (bubbels, schuim). Is dit niet het geval, voeg dan wat witte wijn of droge gist toe (een paar korrels is genoeg). Wacht weer minimaal 48 uur voordat je tekenen van gisting ziet en verdergaat.
7. Giet de champagne door een fijnmazige zeef.
8. Giet de champagne vervolgens over in uitgekookte weck potjes. (Ik heb potten van minimaal 1L). 9. Laat ongeveer 3 cm ruimte over tussen de champagne en de rand van de potten. Doe je dit niet dan komen er gemakkelijker bacteriën bij wanneer je de potten lucht.
Beluchting (BELANGRIJK!) en opslag:
De gisting zorgt voor gasvorming en daardoor komt er veel druk op de potten te staan als je niet oppast.
-De champagne moet ongeveer 1 week op kamertemperatuur worden bewaard. Lucht de champagne tijdens de eerste week dagelijks.
-Verplaats de champagne daarna 2-3 weken naar een koelkast of koele plek. Lucht om de 2-3 dagen. -Houd ook hierna je champagne in de gaten. Je kunt de potjes af en toe openen om te kijken hoeveel gas er vrij komt. Lijkt dit nog steeds groot, blijf dan de potjes nog enkele weken af en toe openen tot er minder gas vrijkomt. Blijf niet openen tot het gas helemaal weg is, want anders is het bruisende effect weg.
Dat was hem! De champagne schijnt na een 6-8 weken al te drinken te zijn, maar met minimaal 6 maanden wordt het erg lekker. Hoe langer je het laat staan, hoe intenser de kleur wordt en hoe lekkerder, zegt men. In Zweden heb ik na 6 weken een glaasje ingeschonken en toen vond ik het al goed te pruimen. Het alcoholpercentage lag toen rond de 12%.
Van wijn naar azijn
Mocht je nou pech hebben… dan kan het zijn dat je wijn azijn is geworden. Dit is bij mij ook eens gebeurt. Het ligt aan bacteriën die ergens in het proces erbij zijn gekomen. (misschien door het ontluchten) Zij voeden zich met alcohol en scheiden zuur uit. Je kan je zure wijn door de goot spoelen… maar je kan er ook een lekkere azijn van maken en die gebruiken als dressing! Hoe dat werkt lees je hier: https://radar.avrotros.nl/hulp-tips/hulpartikelen/item/bah-je-wijn-is-zuur-geworden-hoe-maak-je-er-nu-azijn-van/
