Tamme kastanjes groeiden al in Nederland toen de Romeinen zich hier vestigden. Waarschijnlijk namen zij ook kastanjes mee, want dat was voor de Romeinse soldaten dagelijks voedsel. Maar van een uitgebreide kastanjecultuur, zoals die in Italië en de andere landen rondom de Middellandse Zee eeuwenlang is geweest, was hier lang geen sprake van. Uit historisch kaartonderzoek van Arno van der Kruis is gebleken dat bij Beek en Berg en Dal in het Rijk van Nijmegen in de 17e en 18e eeuw wel boomgaarden van tamme kastanjes voorkwamen (persoonlijke mededeling). Maar vanaf die tijd heeft van daaruit vrijwel geen uitbreiding plaatsgevonden. Men kan zich natuurlijk afvragen of dat komt doordat er ziektes en aantastingen optraden of doordat de kastanjeproductie hier niet voldoende was of door andere oorzaken. Dit is niet duidelijk. Wat wel duidelijk is dat er verspreid door Nederland (overigens ook in Engeland, Denemarken, Noord-Duitsland en België) nog steeds gezonde tamme kastanjes staan van meer dan 100 jaar oud (soms meer dan 300 jaar), die nog prima vruchten dragen met een goede smaak.
Van enkele meer dan 150 jaar oude tamme kastanjes in Oost-Nederland heb ik de kastanjes onderzocht. Hieruit blijkt dat deze oude bomen nog goede vruchten produceren, met een gemiddeld gewicht (direct na rapen) van 13,5 gram. De grootste wogen 18 gram. Het vruchtvlies is bij sommige bomen erg ingegroeid in de plooien van het vruchtvlees, maar er zijn ook bomen die kastanjes produceren met weinig ingroei. De smaak van de kastanjes varieert van neutraal tot zoet.
Deze oude bomen laten zien dat tamme kastanjes het in ons land in ieder geval lang hebben kunnen volhouden. En ze kunnen wellicht een basis vormen voor nieuwe rassen voor de kastanjeproductie. Bovendien wordt ons klimaat vanwege de langere droge en warme periodes geschikter voor tamme kastanje. Ook voor de Nederlandse bossen wordt hij vanwege de klimaatverandering gezien als een soort voor de toekomst. Daarnaast wordt hij, naast de walnoot en hazelnoot, steeds vaker gebruikt in combinatie met een landbouwgewas en/of dieren (agroforestry). Verder worden in de voedselbossen, die de laatste tijd worden aangelegd, tamme kastanjes aangeplant voor de vruchtproductie.
Meer informatie is te vinden in het boek ‘Tamme kastanje (Castanea spec.) voor vruchten, hout en bijproducten’, dat besteld kan worden via www.boekenbestellen.nl en bij boekhandels.
Anne Oosterbaan
