De oudste dorpen van de gemeente liggen op zandgrond. De bodem was makkelijk te bewerken met de gereedschappen die de boeren toen hadden. Een dorp bestond uit een paar boerderijen met akkers eromheen. Zo’n akker werd een es genoemd, vandaar de naam esdorp. Zandgrond is niet zo vruchtbaar. Daarom moesten de boeren jaarlijks mest over de akkers uitstrooien. De mest kwam van het vee dat de hele winter op stal had gestaan. Er werden vooral schapen gehouden die overdag op de heide graasden. Een herder verzamelde de schapen op een veldje aan de rand van het dorp, de brink. ‘s Avonds bracht hij ze weer terug.
Met de komst rond 1900 van de kunstmest was de mest van schapen niet meer nodig. De meeste schaapskuddes zijn verdwenen uit dit gebied, behalve die van Exloo. De kudde bestaat uit Drentse heideschapen, het oudste schapenras van West-Europa. De schaapskooi staat midden in het dorp. Iedere dag in de zomer loopt de herder met de kudde dwars door het dorp naar de heide. Het is een prachtig gezicht, net of je teruggaat in de tijd.
Borger-Odoorn telt negen esdorpen. Buinen werd als eerste genoemd in 1141, maar waarschijnlijk zijn sommige al veel ouder. Dat betekent dat ze al 1000 jaar bestaan! Ees is bijvoorbeeld nog goed herkenbaar als esdorp, met een brink en boerderijen eromheen.
Meer informatie
