Turf was het goud van Drenthe, net zoals olie en gas dat nu zijn. Turf is gedroogd veen en diende als brandstof. Ten oosten van de Hondsrug was er veen zover je kon kijken. Als de turf in kleine brokken gedroogd was, moest het per schip vervoerd worden. Dat kon alleen over de Hunze naar Groningen. De stad had zo de controle over de turfvaart. Alleen Groningse schippers mochten turf aanvoeren. Dit zorgde voor constante ruzie met de Drentse veenlieden.
Om van het gedonder af te zijn groef Groningen in 1765 een eigen kanaal, het Stadskanaal. Dat liep net langs de grens met Drenthe, zodat de Drenten er niets over te zeggen hadden. Vriendelijk bood Groningen hen wel aansluiting op het Stadskanaal. Omdat de Hunze onbevaarbaar werd, hadden de Drenten geen keus. Ieder dorp liet vanuit het veengebied een verbinding graven. Zo konden ze toch hun turf kwijt. Het gebied heet nu de Veenkoloniën.
Langs die kanalen ontstonden dorpen. Ze hebben allemaal eerst de naam van het dorp waar ze bij hoorden met daarachter -mond. Zo ontstonden Drouwenermond, 1e en 2e Exloërmond en Valthermond. Buinermond is later Nieuw-Buinen gaan heten. Het vervenershuis in Valthermond is nog een tastbare herinnering aan de turfgeschiedenis van deze dorpen.
Meer informatie
https://www.terugindrenthe.nl/verhalen/nieuwe-werelden/veenkoloni%C3%ABn/
https://www.provincie.drenthe.nl/kernkwaliteiten/begrippen-definities/landschap/veenkolonien-2/
