Na de laatste ijstijd wordt het langzaam warmer en verandert de permanent bevroren grond in een toendra, geschikt voor rendieren en ander groot wild. De Hamburgcultuur zijn de eerste moderne mensen (Homo Sapiens) in onze omgeving, voortkomend vanuit het Magdalénien (Frankrijk). Het waren jager-verzamelaars die voornamelijk als nomaden de rendieren achternatrokken. Deze cultuur dankt zijn naam aan de eerste vondsten in het Ahrensburger-Tunneldal nabij Hamburg door Alfred Rust (ca. 1930). Elke cultuur in de steentijd maakt zijn eigen specifieke werktuigen, aangepast aan de klimatologische omstandigheden en de flora en fauna van de periode waarin ze leven. Aan die specifieke werktuigen (gidsartefacten) is een cultuur te herkennen, zo weten we dankzij de opgravingen dat de hier getoonde vondsten van de Hamburgcultuur zijn. De uitstekende kwaliteit vuursteen dat over het algemeen is gebruikt, is nog een kenmerk van Hamburgcultuur werktuigen in het Noorden.
Wisselvitrine in het Hunebedcentrum
Een verzameling vuursteenvondsten uit de Hamburgcultuur, is in bezit van de Fam. Van der Burg, is nu tijdelijk te zien is in het Hunebedcentrum. Ze zijn gevonden op de uitlopers van het Drents plateau in Friesland, vanaf begin jaren 60 vorige eeuw tot in het heden. Het aandeel Hamburgcultuur is een klein onderdeel van hun totale verzameling.
In de tentoonstelling vind je de volgende vondsten: Kernen uit de Hamburgcultuur, Krombekstekers, een dubbele krombeksteker, klingschrabbers en verschillende spitsen (waaronder vermoedelijk type Eyk). De wisseltentoonstelling is in elk geval tot november 2023 te bekijken in het Hunebedcentrum. De vondsten dateren ongeveer 12.600-9.600 voor Chr.
Krombekstekers
De krombekstekers (zinke) hebben een uitgesproken, ‘losstaand’, geretoucheerd uiteinde (punt) die in de lengteas van het artefact ligt, maar ook schuin of soms haaks hierop kan staan. Als beide kopkanten een krom uiteinde heeft spreekt men, van een dubbele krombeksteker.
Klingschrabbers
Klingschrabbers zijn ook een bekend gereedschap uit de Hamburgcultuur. Sommigen zijn gebroken, komt waarschijnlijk door het inschachten van de onderzijde, daardoor kunnen ze breken.
Spitsen
In de wisselvitrine vind je een Haveltespits, Kerfspitsen vermoedelijk Eyk (onderzoek Marcel Niekus) en Tjongerspitsen (Federmesser). Kerfspitsen zijn heel bekend voor de Laat-Paleolithische periode, voor de Hamburgcultuur maar ook voor de Creswell en Federmessercultuur. Kerfspitsen zijn gebruikt voor speerbewapening. De archeologen zijn er nog niet over uit wat voor speerbewapening. Het kunnen onderdelen voor (dunne) werpsperen zijn geweest, maar ook voor een primitieve pijl en boog. De pijl en boog is verder ontwikkeld tijdens de Federmessercultuur.
Door de verschillende tijdsfases heen ontstaat er variatie die door kenners, zoals Marcel Niekus, nader worden onderzocht. Er komt een verandering van, kerf-of schouderspitsen, naar steelspitsen en spitsen met een geretoucheerde rug (Tjonger- en gravette-spitsen). De veranderingen in spitstypen weerspiegelen vermoedelijk veranderingen in het beschikbare jachtwild.
Tot slot zijn er verschillende afslagen te zien in de vitrine. De verzameling afslagen is van hoge kwaliteit vuursteen en komt uit de Hamburgcultuur-periode
Zelf een bodemvondst?
Ben je ook amateurarcheoloog of heb je familieleden die ooit archeologie hebben verzameld? Neem contact op met de AWN (roel.awn@gmail.com), kom naar het archeologiespreekuur bij het Hunebedcentrum of naar het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis. De organisaties zorgen dat archeologisch waardevolle informatie beschikbaar blijft voor archeologen, studenten, musea en andere belanghebbenden.
