Op het eerste gezicht is de Humber Stone slechts een stuk rots. De steen staat ook bekend als The Holsten Stone, Hoston Stone, Holy Stone, Hell Stone en Ho Stone. Geschat op een gewicht van maar liefst 20 ton. Het is een grote, geïsoleerde steen in Sandhills Avenue, Leicester. Maar al honderden jaren zijn er mythen en legendes verbonden aan dit vreemde en eens prominente kenmerk van het landschap van Leicestershire.
Sommige verhalen zijn op zijn zachtst gezegd fantastisch. De Humber Stone is een “onregelmatig” groot rotsblok dat werd meegevoerd door de werking van gletsjers bleef liggen toen het ijs zich terugtrok. Dit zou ongeveer 440.000 jaar geleden zijn gebeurd toen Leicester werd doorsneden door dikke ijslagen. De rots is syeniet graniet, waarvan de dichtstbijzijnde bron Mountsorrel is, acht en een halve mijl verderop.
Door de jaren heen heeft de Humber Stone verschillende namen gehad, zoals Hellstone, Holystone, Hoston en Holston. De steen was ook belangrijk genoeg om de naamgeving van de nabijgelegen gemeenschap en lokale velden te beïnvloeden. Ten oosten van de steen heette het veld Ost End en in het westen West End. Er is zelfs een vloek van de Humber Stone, die eeuwen teruggaat. Het nieuws halen
Een moderne bezoeker van de Humber Stone ziet alleen de top van de drie meter hoge steen. De Humber Stone werd in 1881 volledig blootgelegd voor een rapport van een geoloog, en de bevindingen werden gedocumenteerd door de British Association for the Advancement of Science. De steen werd beschreven als vijfhoekig van vorm, met een zwaar gegroefde bovenkant en verticale zijkanten. Het rapport stelt dat de groeven zijn ontstaan nadat het blok was afgezet – zowel door kunstmatige als door natuurlijke oorzaken.
Door de jaren heen zijn er talloze verhalen over wee mee verbonden, en velen hebben de krantenkoppen gehaald in de lokale media. Hier volgen vier verhalen:
“Jongen tekende wezen dat naast zijn bed stond” was een kop van Leicester Mercury in 1980, toen een 10-jarige jongen, die dicht bij de Humber Stone woonde, constant “bezoek” kreeg van een duivelse entiteit. Het was blijkbaar een wezen met een geitenkop en lange gebogen hoorns, een mannenlichaam en gespleten hoeven. Nadat hij het op school had getekend, vroeg de leraar van de jongen wat het was. “Ik weet het niet, juffrouw”, zei hij. “Het is het ding dat ik soms zie aan het voeteneinde van mijn bed”. Het gezin verliet Leicester niet lang nadat de tekening was gemaakt, maar hetzelfde huis werd toen bewoond door de grootouders van de jongen. Een maand later verkondigde de Leicester Mercury: “Humberstone-geest probeerde me te wurgen”. De grootmoeder van de naamloze jongen zei: “Ik werd ruw wakker geschud en voelde dat mijn leven uit mijn lichaam werd gewurgd”.
In het boekje The Mystery of the Humber Stone van John Harrison vertelt hij het verhaal van een boer die in 1925 besloot een hooiberg op de steen te bouwen. De stapel vatte vlam. De brandweer werd gebeld, maar zodra ze het vuur hadden geblust en vertrokken, barstte het voor de tweede keer in vlammen uit. Dit keer bleef het hooi drie dagen branden. De dorpelingen zeiden dat het te wijten was aan “de vloek van de Humber Stone”, omdat het was verontreinigd. De steen moet altijd met rust gelaten worden. Tussen 1756 en 1766 werden de bovenste delen van de steen afgebroken zodat er een ploeg overheen kon rijden. De eigenaar van het land die de daad verrichtte, was “daarna nooit gelukkig”. Hij werd teruggebracht van de eigenaar van ongeveer 120 hectare tot absolute armoede, en hij stierf in 1810 in het parochiewerkhuis.
Een verhaal uit de Engelse burgeroorlog zegt dat een groep royalisten werd gevangen genomen door de Roundheads en opgesloten in de St Mary’s kerk in het dorp Humberstone. Ze ontsnapten uit de kerk via een geheime doorgang en kwamen uit in een veld vlak bij de Humber Stone. Toen de Roundheads dat later ontdekten, tilden ze de Humber Stone over de ingang van de doorgang, om te voorkomen dat iemand hem opnieuw zou gebruiken. We weten dat de Humberstone-kerk een doorgang had naar de nabijgelegen (maar nu gesloopte) Monk’s Rest, maar we weten niet of er een tunnel is onder de Humber Stone zelf. Er zijn wereldwijd verhalen rondom verborgen gangen, zoals beschreven in Ondergrondse gangen, mythe of realiteit?
De 19e-eeuwse schrijver John Dudley vermoedt dat al deze vreemde verhalen terug te voeren zijn op het oude gebruik van de steen: als offeraltaar. De steen stond ook bekend als Hellstone. Hela, zegt Dudley, is het Saksische woord voor dood. Hij voegt eraan toe dat staande stenen op heuvels of bergkammen, zoals de Humber Stone, “gewoonlijk werden gekozen voor de viering van religieuze rituelen van de oude Britten. Er lijkt weinig twijfel over te bestaan dat Hoston (de Humbersteen) ooit heilig was voor de doeleinden van druïdische, of beter gezegd, van de meer oude bardische aanbidding”.
Een bard is een lyrisch dichter en zanger in met name de Keltische talen. Barden werden al vermeld door de Romeinse en Griekse geschiedschrijvers. Dudley geloofde dat het dorp Humberstone zijn naam aan de steen ontleende, want de plaatsen die werden gebruikt voor oude bardische aanbidding stonden bekend als Homberds of Humberds. Humberstone, meende hij, was duidelijk de ton, of stad, van de Humberd, of plaats van bardische aanbidding. Het dorp ligt op een halve mijl van de steen. Dit is zo dicht als woningen lijken te zijn toegestaan om deze heilige plaatsen te naderen, waar offeren gebruikelijk was.

Er is ook een verband met een andere staande steen uit Leicester. Een ander overblijfsel uit het oude verleden van Leicester is St John’s Stone, dat dicht bij Leicester Abbey lag in een veld dat ooit bekend stond als Johnstone Close. Het stond naast een heuvel die door de mens was bewerkt om een groot hoefijzervormig amfitheater met zitplaatsen te creëren. De St John’s Stone (Sint-Janssteen) stond hoog in het midden van de omheining. Aan het begin van de 19e eeuw was het ongeveer twee meter hoog, maar tegen het jaar 1875 was het versleten of begraven tot ongeveer twee meter hoog. Inmiddels is de steen volledig verdwenen.
Een tekening van de steen, gemaakt door de heer J. Flower in 1815, is te vinden in William Kelly’s Royal Progresses and Visits to Leicester, waarvan de Leicester Reference Library twee exemplaren tentoonstelt.
Net als de Humber Stone heeft de St John’s Stone een groot aantal legendes.
Men stelt dat de steen werd bezocht door feeën, die bij zonsondergang zouden komen dansen rond de lange rechthoekige pilaar van zandsteen. Soortgelijke verhalen komen voor bij diverse megalieten, zie bijvoorbeeld Midzomer en Dolmen en feeën en Frankrijk.
Er was een oud gebruik dat tot in de 19e eeuw voortduurde om jaarlijks een bezoek te brengen aan de St John’s Stone op St John’s Day (midzomerdag – 24 juni) waar een festival werd gehouden. Volgens de historicus Charles Bilson was dit festival “een overblijfsel van oude vuur- of zonaanbidding”. Interessant is dat delen van de oude St. John’s Stone zich nu in de St. Luke’s Church in Stocking Farm, Leicester bevinden.
De heer J. Plant, een geoloog en lid van de British Association for the Advancement of Science, stelt dat “zowel de Humber Stone als de St John’s Stone op de helling van het land liggen en vanaf beide plaatsen zichtbaar zijn als er op elke plek een vuur werd aangestoken”. Ook interessant om op te merken is dat een van de “kunstmatige” groeven op het bovenoppervlak van de Humber Stone precies is uitgelijnd met de richting van de St John’s Stone.
Degenen die de twee grootste monolieten van Leicester hebben bestudeerd – zoals Charles Bilson en John Dudley – geloofden dat de Humber Stone kunstmatig was gepositioneerd en een merksteen was, die de zonsopgang nauwkeurig aangaf vanaf de St John’s Stone. Het markeerde echter niet de zonsopgang op midzomerdag, maar op een andere belangrijke dag op de heidense kalender: May Day (ook bekend als Beltain): 1 mei.

Beltain wordt gevierd in Leicestershire en het festival leidde tot de naamgeving van het dorp dat bekend staat als Mapplewell (meiboomput). T.R. Potter’s History of Charnwood Forest beweert dat “op deze plek de druïden gewend waren om de Beltain te vieren”. Beltain werd ook gevierd in Leicester, Ashby-de-la-Zouch, Hinckley en Croft. In de meeste provinciedorpen, zoals Knossington, werden meibomen opgericht. Maar het belangrijkste is dat Beltain altijd een jaarlijks festival is geweest in het dorp Humberstone.
Heidense festivals, zoals Beltain, waren astronomisch belangrijke dagen voor de Ouden en inmiddels is bewezen dat veel van de staande stenen die in heel Groot-Brittannië en Ierland zijn gevonden oorspronkelijk waren uitgelijnd met de zon, de maan en de sterren. Het is dus mogelijk dat het oorspronkelijke doel van de Humber Stone was om de zonsopgang op 1 mei te markeren. De zomer wordt tijdens Beltain symbolisch verwelkomd door de meikoningin, een vruchtbaarheidsfiguur. De Green Man (Groene Man), een mannelijke vruchtbaarheidsfiguur, neemt soms deel en in sommige versies van dit festival wordt een Wicker Man (rieten man), die het oude seizoen symboliseert, verbrand.
Voorchristelijke cultusplaatsen werden gedemoniseerd, waardoor er verhalen over de duivel aan deze plekken werd verbonden. Ook werden cultusplaatsen overgenomen in het christelijk geloof en op deze manier werden juist heiligen aan de plekken verbonden. Dat de steen Hell Stone (hel steen) en Holy Stone (heilige steen) wordt genoemd, lijkt aan te tonen dat de steen in voorchristelijke tijden al belangrijk was.
Marinda Ruiter
Bronnen
http://www.thiswasleicestershire.co.uk/2012/11/the-humber-stone-st-johns-stone.html
https://www.mysteriesofmercia.com/post/the-mysterious-humber-stone
https://www.leicestermercury.co.uk/news/leicester-news/story-behind-leicesters-cursed-ancient-194777
https://www.tripsavvy.com/welcoming-summer-with-beltane-festival-4021795
Wikipedia
Afbeeldingen
De Humber stone –
The story behind Leicester’s cursed ancient landmark tainted by devils and human sacrifice – https://www.leicestermercury.co.uk/news/leicester-news/story-behind-leicesters-cursed-ancient-194777
Was de Humber Stone een offersteen? – https://www.leicestermercury.co.uk/news/leicester-news/story-behind-leicesters-cursed-ancient-194777
St John’s Stone – http://www.thiswasleicestershire.co.uk/2012/11/the-humber-stone-st-johns-stone.html
The Bard – Thomas Jones, Public domain, via Wikimedia Commons
De Kelten verwolkomen de zomer tijdens Beltain of Beltane; een van de rituelen is het verbranden van de Wicker Man –
The book of similitudes – Internet Archive Book Images, No restrictions, via Wikimedia Commons
Een brandende Wicker Man – By Jim Champion – https://www.flickr.com/photos/treehouse1977/5676589257, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=74180472